Alhoewel wetenschappers er niet allemaal hetzelfde over denken, komen slaapproblemen bij mensen met hiv vaker voor dan bij mensen die geen hiv hebben. hello gorgeous sprak met twee specialisten en twee mensen met hiv over slaapproblemen.
Hans Hamburger is neuroloog bij het Amsterdam WaakSlaapCentrum van het Slotervaartziekenhuis. Als hij iemand met slaapproblemen èn hiv in zijn praktijk krijgt, informeert hij als eerste naar de lifestyle en het slaapgedrag van vòòr de hiv-infectie. Was er al een slaapstoornis? Hoeveel uur sliep hij of zij toen gemiddeld per nacht?
Vervolgens inventariseert hij de lifestyle en het slaapgedrag nadat hiv is geconstateerd. Is het anders? Zijn er slaapstoornissen die er eerst niet waren? Hoeveel uur wordt nu gemiddeld per nacht geslapen?
‘Ook kijk ik naar klachten door hiv die de slaap zouden kunnen beïnvloeden. Er zijn hiv-medicijnen waarvan is aangetoond dat die voor slaapproblemen zorgen.’
Niet doorslapen
Nicolien (47) hoorde ruim twintig jaar geleden dat ze hiv heeft. Ze heeft problemen bij het inslapen, maar ook bij het meerdere uren achter elkaar doorslapen. ‘Val ik ’s morgens nog een keertje in slaap, dan droom ik bovendien vaak nogal heftig. Rondom de ovulatie en menstruatie doe ik helemaal geen oog dicht, dan helpt alleen een slaappil.’
Hoeveel uur slaap je gemiddeld?
‘Gemiddeld zo’n vijf uur per nacht. Af en toe kan ik weer inslapen nadat ik wakker ben geworden. En als het helemaal niet wil lukken, neem ik een slaappil. Met die pillen ben ik begonnen nadat ik een keer zes weken lang helemaal niet had geslapen. Slecht slapen en ik horen bij elkaar.’
Nicolien kan zich niet meer herinneren of ze al slecht sliep voordat ze hiv kreeg. ‘Ik was student, leidde een onregelmatig leven en lette daar totaal niet op.’ Ook paste ze haar levensstijl niet aan nadat ze hoorde dat ze hiv had. ‘Ik was jong, kreeg kinderen, die ik al vrij snel in mijn eentje opvoedde. Het zorgde voor onrustige dagen en een nauwelijks gestructureerde dagindeling. Daar is ook nu, al die jaren later, eigenlijk niets aan veranderd.’
Waardoor worden je slaapproblemen veroorzaakt denk je?
‘Ik las laatst dat een slaapstoornis genetisch bepaald zou kunnen zijn. Ik weet het niet. Misschien is het wel gewoon mijn karakter. Ik ben altijd druk in mijn hoofd en ontspan ook veel te weinig.’
Zie je een relatie tussen je slaapproblemen en je hiv?
‘Zou best kunnen, je ziet het vaak. Veel mensen met hiv maken zich zorgen. Of misschien ook door de medicijnen. Het slechte slapen maakt me vaak futloos, ik leef veel op reserves.’
Nicolien heeft nooit specifiek hulp gezocht voor haar slaapproblemen. Ze probeert wel allerlei tips te volgen, maar heeft niet het gevoel dat die echt helpen. ‘Ik accepteer het zoals het is. Ik ben er nog, heb de ziekte tot dusver overleefd, niet zeiken dus!’
Geen nachtdier
‘Ik kijk eerst of slaapproblemen slechts vervelend zijn of dat het echt om een stoornis gaat. Bij vervelend is men voldoende uitgerust om de dag actief door te komen. Bij een stoornis is dit niet het geval. Het maakt daarbij niet uit of het om hiv-gerelateerde slaapproblemen gaat of slaapproblemen in het algemeen.’
Aan het woord is Annemiek Schadé, psychiater bij onder andere polikliniek en kenniscentrum hiv en psychische klachten van GGZ inGeest Amsterdam.
‘Na deze oriënterende fase geef ik slaapvoorlichting. Hoe ziet de avond eruit? Afbouwen van activiteiten is erg belangrijk voor mensen met slaapproblemen. Dus niet sporten na 22 uur, geen computeractiviteiten meer of spannende films kort voor het slapen gaan. Zorg er ook voor dat de slaapkamer alleen nog maar voor slapen en seks is. Val je niet in slaap, ga er dan kort uit, zodat de slaapkamer niet wordt geassocieerd met slecht slapen. Mensen zijn geen nachtdieren. We hebben daglicht nodig om actief te kunnen zijn. Om 3 of 4 uur ’s nachts gaan slapen, is slecht voor het slaapritme. Bovendien krijg je rond die tijd weer trek. Eten als activiteit: niet doen! Eerder gaan slapen is het devies!’
Lees de rest in hello gorgeous #6
Tekst Frank Rietveld Illustratie Karina Grens
