Freddy (67) had in 2007 twee schokkende mededelingen voor zijn gezin. Hij had aids-gerelateerde kwalen en kwam uit de kast als homoseksueel. Inmiddels is hij open over zijn status en doet hij vrijwilligerswerk bij de Hiv Vereniging.
“In 2007 werd ik behoorlijk ziek. Ik was beroepsmilitair, getrouwd en mijn vrouw en ik hadden drie kinderen. Toen de arts geen oorzaak kon vinden, stelde hij uiteindelijk voor een hiv-test te doen. Wat er op dat moment allemaal door me heen ging… Ik leidde een dubbelleven. Niemand wist dat ik op mannen viel en ook seks had met mannen. Ik bleek hiv-positief, sterker nog: ik had al aids. Er was namelijk lymfeklierkanker geconstateerd die gerelateerd werd aan mijn lage immuniteit. De diagnose dwong me tot openheid thuis. Natuurlijk was het een schok voor mijn vrouw. We hadden een goede relatie, maar dit kwam hard binnen. Gelukkig was zij niet geïnfecteerd. Enorm knap en sterk hoe zij dit allemaal heeft verwerkt. De kinderen zijn wel voor hun moeder gaan staan, maar hebben me niet laten vallen. Dat is een van de grootste geschenken die ik in mijn leven heb gekregen.”
Grond voor ontslag
“In mijn hoofd betekende dit het einde van mijn carrière bij Defensie. Afhankelijkheid van medicatie betekende dat ik niet meer uitgezonden kon worden op buitenlandse missies, wat grond voor ontslag is. Veel later bleek dat dit helemaal niet het geval hoefde te zijn. Een ‘geluk bij een ongeluk’ was dat ik mijn ziek-zijn op de lymfeklierkanker kon gooien, medeleven was mijn deel. Een paar jaar later ben ik vervroegd uitgetreden. We bleven getrouwd, maar zo’n drieënhalf jaar woonde ik ergens anders. Op zeker moment vroeg mijn vrouw of ik weer thuis kwam wonen. Ik heb daar lang en goed over nagedacht, want ik wilde niet uit medelijden of vanwege praktische redenen terug naar mijn gezin. Bovendien was er wel wat veranderd: ik was uit de kast gekomen. Het voelde goed, en inmiddels zijn we nog steeds bij elkaar. De meeste mensen in onze omgeving zijn van alles op de hoogte en accepteren het. Ook de kinderen.”
Onder elkaar
“Het duurde zeker vijf jaar voor ik een volgende stap zette. Ik herinner me dat ik naar Roze Zaterdag in Eindhoven ging en een paar keer langs de stand van Poz&Proud liep. Tegen 17.00 uur dacht ik: ik ga toch. Een vrijwilliger vroeg me of het Mankracht-weekend wat voor me was. In dat weekeinde ben je onder elkaar. Op een bepaald moment gingen er verschillende belletjes af op telefoons, en mensen namen ongegeneerd hun pillen. Je kon zo gemakkelijk over hiv spreken, zonder dat je over je woorden na hoefde te denken. Ik ontmoette voor het eerst andere mensen die ook leven met hiv. Een van de onderwerpen was openheid en ik vergeet nooit dat Leo Schenk zei: “Je moet gewoon open zijn, als mensen het niet willen horen, nou, dan horen ze het maar niet”. Dat was voor mij niet zo vanzelfsprekend. Daarna heb ik nog deelgenomen aan een workshopreeks, dat was voor mij heel belangrijk. Met name feitelijke kennis over hiv en de verhalen van andere mensen. Verhalen waar ik mijn eigen situatie aan kon spiegelen: “Zij doen het zo, en dat gaat goed, dus waarom zou ik het ook niet zo doen?”. Kennis is macht, en daar word je zelf ook zekerder van.”
Zelfstigma
“Eind vorig jaar confronteerde iemand in een groep mensen mij heel direct en eigenlijk ook heel onbeschoft. Ik merkte dat ik dichtsloeg en mij ook nog schaamde. Terwijl ik eigenlijk had gezegd dat ik me niét meer schaamde. Dat heeft allemaal te maken met zelfstigma. Voor mij was dat het laatste stapje, om ook dat nog eens aan te pakken. Ik deed de RESET-workshop en daar kwamen de woorden van Leo weer terug. Kijk, ik hoef het niet op mijn voorhoofd te laten tatoeëren, maar ik duik er ook niet meer voor weg. En als het relevant is, ben ik open over mijn status. Leo vroeg ook: “Wat is het tegenovergestelde van schaamte?” Dat is trots. Er zijn heel veel dingen waar ik misschien niet zo trots op ben, maar waar ik wél trots op ben is hoe wij dat in ons gezin gedaan hebben, hoe we dat allemaal verwerkt hebben.”
Bevrijding
“Ik heb ontzettend veel baat gehad bij de activiteiten van de Hiv Vereniging, Mankracht, Share the Power. Dat heeft enorm bijgedragen aan mijn verwerkingsproces. Ik heb alle tijd en ruimte. Het klinkt misschien zwaar, maar ik wilde iets terugdoen voor de samenleving, ook voor de Hiv Vereniging. Met name voor mensen die net te horen gekregen hebben dat ze hiv hebben. Ik ben coördinator van de peer counseling, zelf voer ik ook gesprekken met cliënten. Soms hoor ik: “Jij bent de eerste met wie ik openlijk over deze dingen kan praten”. Dat voelt vaak als een bevrijding. Sommigen huilen. Het gaat natuurlijk niet altijd van een leien dakje, maar over het algemeen maakt het zoveel goed. Het is belangrijk de juiste counselor bij de aanvrager te vinden. Iemand die aansluit bij de vragen die de cliënt heeft. Dat kan te maken hebben met religie, met taal, de locatie, seksualiteit, leeftijd. Allemaal factoren waar je rekening mee houdt. Ik zorg ook voor een goede verdeling onder onze 44 peer counselors.
Er zit ook nog wat werk in de voorbereidingen van de trainingen. Het aantal gesprekken is beperkt tot maximaal vijf, maar het komt zelden voor dat vijf gesprekken nodig zijn. We zijn wat actiever aan het doorverwijzen naar andere groepen en activiteiten van de vereniging. Dat kan in de regio zijn of bijvoorbeeld RESET van hello gorgeous. Vrouwen verwijzen we ook door naar PosiDivas, homomannen naar Poz&Proud. Verder doe ik de workshoppenreeks Positief Leven en geef ik voorlichting. In dat laatste ben ik wat selectiever geworden, ik vind mezelf met name voor scholieren wat te oud worden om de verbinding te maken. Maar voor een voorlichting in een bejaardencentrum mogen ze me nog wel vragen (lacht).
Sluier weggetrokken
“Openheid is zo belangrijk, dat geeft heel veel lucht. Het kost zoveel energie om alles onder de pet te houden, en dat hoeft niet meer. Het heeft de relatie met mijn vrouw en met mijn kinderen enorm versterkt, die is beter dan dat die ooit geweest is. Hiv heeft een sluier weggetrokken die hing over mijn geheim. Ik ben veel relaxter geworden, opener en eerlijker ook. En ik leef met minder angst.”
Dit artikel verscheen eerder in hello gorgeous #49.
Tekst Ron van Zeeland Beeld Vivian Keulards
