Zorgen om elkaar

Edem is nog maar 19 jaar als hij in Ghana de twee jonge kinderen van zijn aan de gevolgen van aids overleden nicht adopteert. Dat is nog maar het begin. Inmiddels geeft hij met zijn stichting HardtHaven veel meer kinderen een veilig en liefdevol thuis.

Edem woont in Nijkerk met zijn vrouw en drie kinderen, en is een van de mede-oprichters van HardtHaven. Deze stichting zet zich in om kinderen met hiv in de Kpando-regio (Ghana) op te vangen en te laten opgroeien tot zelfstandige en onafhankelijke mensen, zodat zij goed voor zichzelf kunnen zorgen en een actieve bijdrage kunnen leveren aan het verbeteren van de omstandigheden in hun eigen community. Edem vertelt: “We zorgen ervoor dat kinderen die dat nodig hebben een veilig thuis, voldoende voeding en toegang tot gezondheidszorg krijgen. Dat zijn de belangrijkste basisbehoeften. Maar daar stopt het voor ons niet. Wij willen onze kinderen ook onderwijs, zelfredzaamheid en zelfvertrouwen meegeven, zodat ze alle kansen krijgen om zich te ontwikkelen. De kinderen wonen in ons kindertehuis of ze worden met onze steun opgevangen binnen de eigen community. Het zijn stuk voor stuk prachtige mensen. Zij behoren tot de generaties die bepalen hoe de Kpando-regio zich in de toekomst gaat ontwikkelen. Daarom zijn ze onze liefde, aandacht en investering meer dan waard.”

Beeld Henri Blommers

Bijzondere gave

Het kindertehuis werd in 2007 opgericht met een donatie van de ‘MTV Staying Alive Foundation’. In eerste instantie richtte de organisatie zich alleen op kinderen die in hun leven te maken kregen met aids en hiv. Inmiddels worden ook kinderen met een beperking of met een chronische of progressieve ziekte opgevangen. Edem werd in Ghana al vroeg in zijn leven geconfronteerd met de gevolgen van aids. “Een van mijn beste vrienden is begin jaren negentig gestorven door aids. Dat was een moeilijke tijd. We waren jong en net van de middelbare school af. Hij was ontzettend ziek, maar we wisten niet wat hij had. Niemand wist dat. Er werd natuurlijk wel over hem gesproken. Op het laatst was dat te veel voor hem en durfde hij zijn huis niet meer uit. Hij was houtbewerker en kon fantastisch mooie dingen maken. Daar heb ik nog steeds veel bewondering voor. Het is jammer dat die bijzondere gave zomaar verloren is gegaan. We hebben voor hem gezorgd tot op het allerlaatste moment. In mijn gedachten zie ik hem nog steeds voor mij.”

Respect en oog voor elkaar

“Toen ik 19 was, adopteerde ik de kinderen van mijn nicht. Zij is ook gestorven aan aids. Haar kinderen waren toen nog heel jong: ongeveer 3 en 1,5 jaar oud; de exacte geboortedatums weten we niet. Mijn nicht heeft nooit verteld wie de vader is. Veel vrouwen in onze community zitten in een moeilijke situatie. Om te kunnen overleven, trekken ze vaak weg naar een buurland om geld te verdienen met sekswerk. Dat deze vrouwen geen ander perspectief hebben, is natuurlijk tragisch. Als ze dan ziek worden en terugkeren naar hun eigen community, krijgen ze ook nog te maken met stigma. Dat geldt ook voor de kinderen. Ook zij worden niet geaccepteerd en vaak uitgestoten, zeker als ze hiv hebben. Mijn nicht zat in diezelfde situatie. Toen ze gestorven was, zag ik vooral twee prachtige kinderen die een kans verdienden. Dus ik kon niet anders dan voor hen zorgen. Ik was nog jong, maar ik werkte en verdiende mijn eigen geld. Het was niet veel, maar voldoende. En ik kreeg veel hulp van mijn ouders en tantes. Samen hebben we het gered. Het heeft mijn leven verrijkt op veel verschillende manieren, fysiek, mentaal en spiritueel. Voor mij heeft het ook heel duidelijk gemaakt hoe belangrijk steun vanuit de eigen community is. Respect en oog voor elkaar is de basis van alles. Dat geldt voor iedereen. Niemand weet immers zeker hoe morgen eruitziet en wie dan je redder gaat zijn.”

Beeld Henri Blommers

Verantwoordelijk zijn

Het zorgen voor elkaar in de eigen omgeving is de rode draad van alles wat Edem met zijn organisatie doet. “Als een kind hulp nodig heeft, dan wordt er altijd eerst gekeken of dat lukt met ondersteuning op afstand”, vertelt Edem. “Het kind blijft dan in de eigen omgeving. Als dat kan, is dat altijd het beste. HardtHaven ondersteunt het kind en de familie op het gebied van basisbehoeften en financiën en geeft voorlichting over gezondheid, hygiëne en voeding. Bij ondervoeding of andere ernstige gezondheidsproblemen is er extra intensieve begeleiding. Kinderen met hiv krijgen extra zorg. Kan een kind niet binnen de eigen community worden opgevangen, dan is er het kindertehuis. We kijken altijd wat het beste is voor het kind zelf. Hier groeien kinderen op met veel liefde, aandacht, goede zorg en onderwijs. Het kindertehuis met alle kinderen en de verzorgers vormt een hechte community op zich. Ze zijn heel nauw bij elkaar betrokken en de kinderen zorgen voor elkaar. De oudere kinderen helpen de jongere, bijvoorbeeld ’s ochtends als iedereen op tijd klaar moet zijn om naar school te gaan, bij het maken van huiswerk en ’s avonds bij het naar bed gaan. We leren ze verantwoordelijk te zijn, voor hun eigen leven, voor elkaar en voor hun community. Sommige kinderen studeren inmiddels aan de universiteit. Dat maakt mij trots.”

Beeld Henri Blommers

Leidende rol

“Uitdagingen zijn er natuurlijk genoeg geweest in al die jaren. In het begin hadden de kinderen moeite met het nemen van hun hiv-medicijnen. Ze zagen anderen in hun omgeving alsnog doodgaan. Dat begrepen ze niet, het was voor hen niet duidelijk wat de medicijnen deden. Nu gaat dat veel beter. Bij kinderen die we thuis begeleiden, hebben we weer andere problemen. We hebben meegemaakt dat de hiv-medicatie van het kind door de oma genomen werd. Het informeren en ondersteunen van de directe omgeving is ontzettend belangrijk. Mijn grootste droom voor de toekomst is dat wij met onze organisatie stigma rondom hiv en aids in West-Afrika echt kunnen stoppen. Dat we daarin een leidende rol kunnen spelen en echt een verschil kunnen maken. Om dat te bereiken, is goede informatie ontzettend belangrijk. Zonder informatie en kennis lijden mensen onnodig en gaan er mensen dood. Wij proberen om onze kinderen voldoende bagage mee te geven, zodat zij de ambassadeurs kunnen worden voor mensen met hiv en die verandering in gang kunnen zetten. Zij zijn onze toekomst.”