Fardad Dadvand (32) overleeft ternauwernood een loodzware vlucht van Iran naar Nederland. Net als hij asiel krijgt, hoort hij dat hij hiv-positief is. “Dat geheim maakte me kwetsbaar, en ik besloot dat het anders moest. Niemand kan me hier nu nog mee kwetsen.”
Aan het begin van deze zomer, zes jaar nadat hij in Nederland strandt, krijgt Fardad eindelijk zijn Nederlandse paspoort. Hij mag weer reizen, naar waar hij maar wil. Ook naar Iran, het land waaruit hij in 2015 ontsnapte. Maar dat bezoek heeft weinig prioriteit. Hij kan niet in details treden over waarom hij er halsoverkop moest vertrekken, zegt Fardad. Maar: “Ik heb nooit het gevoel gehad dat ik er thuishoorde. Vanwege de regering – ze kunnen je gevangenzetten en vermoorden omdat je homo bent, en dat gebeurt vaak. Maar ook vanwege de mensen, ze zijn er niet ruimdenkend. De eerste 25 jaar van mijn leven leefde ik alsof ik iemand anders was.” Bovendien wonen zijn moeder en enkele andere familieleden inmiddels ook in Nederland. Fardad: “Alleen mijn vader is nog in Iran. Toen hij ontdekte dat ik homo ben, probeerde hij te voorkomen dat mijn moeder nog contact met me kon zoeken. Zijn bedreigingen waren de reden dat de rest van mijn familie hier ook asiel kreeg. Het was niet meer veilig voor hen.”
Hoe verliep jouw coming out?
“In Iran was ik niet echt uit de kast. Mijn moeder kwam erachter hier in Nederland, toen ze mijn hiv-medicatie vond. Ze googelde wat het was en ik zag haar gezicht. Ze was in shock. ‘Ben je ziek? Heb je aids? Ga je dood?’ Ik legde haar uit hoe de medicatie werkt, wat ondetecteerbaar betekent. Het duurde even voordat ze me geloofde.”
Haar reflex was: hiv = aids = doodgaan.
“De mijne ook, in eerste instantie. In Iran is geen voorlichting, niemand spreekt over dit soort dingen. Ik kreeg de uitslag van mijn hiv-test drie maanden nadat ik in Nederland was aangekomen. De hiv-specialist legde me uit hoe de behandeling werkt. Beetje bij beetje accepteerde ik het.”
Foto Martijn Gijsbertsen
Hoe voelde je je toen je hoorde dat je positief bent?
“Ik schrok enorm. Ik dacht dat hiv alleen in Afrikaanse landen voor kwam, zo onwetend was ik. Het heeft me drie jaar gekost om er open over te kunnen zijn. Daten was elke keer verschrikkelijk, ik voelde me erg onzeker. Wat als ik mijn status vertel en ze me niet meer willen? Daar heb ik veel mee geworsteld.”
Ben je ooit afgewezen?
“Nee. Niet vanwege mijn hiv. Maar ik bleef er drie jaar bang voor.”
Wat maakte dat de angst verdween?
“Mijn inmiddels ex-vriend, met zijn grote mond, vertelde over mijn status aan zijn nieuwe huisgenoot. We kregen er enorme ruzie over. Daarna begon ik te denken: dit geheim maakt me kwetsbaar. Hoe kan ik van andere mensen verwachten dat ze het okay vinden dat ik positief ben als ik het zelf niet okay vind? Ik besloot dat het anders moest. Ik begon er openlijk over te praten met iedereen die ik ken, in elke situatie, bij elke bijeenkomst, in clubs, op feestjes. Ik werd er sterker door. Niemand kan me hier nu nog mee kwetsen. En ik blijf erover praten omdat ik het stigma wil doorbreken. Eigenlijk heb ik nauwelijks negatieve reacties gehad. Een paar keer van mensen die un-educated waren, zoals ikzelf destijds. Die vonden me een viespeuk of een slet. Slet beschouw ik als een compliment, haha, maar zo bedoelden ze het niet.”
Fardad scrolt op zijn telefoon op zoek naar een foto. Lachend laat hij een screenshot zien van een bericht dat hij ontving op Grindr: ‘Bare pozz whore slut you are‘.
Leuk voor op een T-shirt.
“Haha, ja.”
Hoe ga je met dit soort reacties om?
“Ik begin met uitleggen dat ik liever geen hiv had gehad. Ik liep het op van mijn partner, en hij wist niet dat hij het had, dus ik heb het hem nooit verweten. Ik stuur wat links over hoe medicijnen werken, wat n=n betekent. Het is twee keer voorgekomen dat ze zich verontschuldigden voor hun gedrag.”
En als ze je een ‘bare pozz whore’ noemen?
“Dat doet me helemaal niks. Open zijn over mijn hiv was precies bedoeld om me door dit soort dingen nooit gekwetst te hoeven voelen.”
Je kreeg de diagnose enkele dagen voordat je hoorde dat je in Nederland mag blijven.
“Ik was verward en geschokt. De reis hier naartoe was heel zwaar. De boot van Turkije naar Griekenland sloeg om, vijftien mensen kwamen om. Op 22 december 2015, in de nacht. Drie uur lang probeerde ik zwemmend te overleven. Ben ik eindelijk veilig, krijg ik hiv. What the fuck? Ik dacht dat ik alsnog zou doodgaan.”
En wat een heftig vluchtverhaal…
“Er waren dertig mensen op die boot, zeven ervan kinderen. Alle kinderen en acht anderen stierven. We hadden reddingsvesten maar die werkten niet goed. We moesten zwemmen. Sommigen van ons konden dat niet, met zes jongens probeerden we elkaar vast te houden. Er was een baby bij ons van twee maanden oud. Om de beurt hielden we haar vast, met één hand boven het water terwijl we zwommen met de andere. Ze stierf in onze handen. Het moment waarop we haar in het water moesten laten gaan, was zo zwaar en verdrietig. Na drie uur vond de Griekse marine ons. Net toen ik begon op te geven, zag ik het licht van de boot.”
Hoe voel je je als je over deze momenten praat?
“Ik voel niets. Het is gebeurd. Ik ben verdrietig over wat die andere mensen is overkomen, maar ik ben niet getraumatiseerd of depressief. Het was mijn beslissing om die reis te maken. Als ik terug in de tijd kon gaan, zou ik het opnieuw doen. Ik ben erg blij met mijn leven hier, met de persoon die ik hier ben. En dat ik mezelf kan zijn, met de mensen van wie ik hou, in een samenleving waar ik van hou, en waar ik voel dat ik thuishoor. Dus het was het waard.”
Foto Martijn Gijsbertsen
Het komt regelmatig voor dat queer vluchtelingen in Nederland hiv oplopen. Hoe kan dat voorkomen worden?
“Het belangrijkste is voorlichting over PrEP, en dat het gratis en zonder wachtlijst beschikbaar komt.”
Hoe kan deze groep beter worden bereikt?
“Gays die uit het Midden-Oosten hier naartoe komen, zitten meestal nog in de kast. Het is niet makkelijk voor hen om naar bijeenkomsten te gaan en zich open te stellen. Je moet een omgeving creëren waarin ze zich veilig voelen om over hun issues te praten. Ik ken heel wat jongens die het niet accepteren, ze voelen zich slecht over zichzelf. Ieder van ons heeft de verantwoordelijkheid om open te zijn en daarmee het stigma te doorbreken en anderen zoveel mogelijk van informatie te voorzien.”
Je zit hier vandaag met roze nagels en glinsterende accessoires: queer Fardad, wanneer kwam die tevoorschijn?
“Een ex van me organiseerde grote homofeesten. Ik maakte voor elke editie een jurk en begon make-up op te doen. Sommige Iraanse vrienden zeiden dat het me vrouwelijk en meisjesachtig maakt. Daar geef ik geen fuck om. In mijn gedrag ben ik mannelijker dan hen allemaal (lacht). En qua kleding geloof ik niet meer in gender. Nagellak, hoge hakken, make-up, in de geschiedenis was het er voor mannen. Zoals in China en in delen van het Midden-Oosten. Het kan me niet schelen wat andere mensen denken.”
Hij voegt eraan toe: “Ik had een enorme inzinking in Iran, voordat ik hier kwam. Ik heb geprobeerd zelfmoord te plegen vanwege mijn seksualiteit. Ik had niemand om mee te praten, in een periode waarin ik dat hard nodig had. Ik was bang. Bang om in de steek gelaten te worden. Een nacht lang heb ik in coma gelegen. Toen ik wakker werd, voelde ik me herboren. Ik besloot voortaan van elk moment te genieten. Natuurlijk heb ik ook mijn mindere dagen. Maar zelfs als dingen me verdrietig maken, probeer ik niet te lang in het negatieve te blijven hangen. Als ik morgen sterf, zou ik dan spijt hebben van de beslissingen die vandaag neem? Dat is de vraag die ik mezelf voortdurend stel en waar ik al mijn keuzes op baseer. Open zijn over mijn hiv-status was de belangrijkste stap naar volledig open zijn over wie ik ben. Ik houd meer van mijn leven dan voorheen.”
Een paar dagen na ons gesprek stuurt Fardad een berichtje op WhatsApp: ‘Ik heb het besteld’. Op de foto een zwart shirt met opdruk in distinguished Grindr-blauw, inclusief metadata: Tue, Jun 28. Bare pozz whore slut u are. 23:25 Double Tap to Like.
Dit artikel verscheen eerder in hello gorgeous #40.
Tekst Caspar Pisters Fotografie Martijn Gijsbertsen
