Sherry Jae Ebere is coördinator bij Trans United Europe, een organisatie voor en door trans personen van kleur. Hun kliniek en Transhuis in Amsterdam zijn een unicum in Europa. ‘We zijn geen GGD, maar we tellen behoorlijk mee.’
Een taalcafé. Gezamenlijk zwemmen. Een chemseks- en drugs-spreekuur. Een kledingbank. Zelfverdedigingscursussen. Stemcoaching. Een medische kliniek. En nog veel en veel meer. Coördinator Sherry Jae Ebere lacht terwijl ze opsomt wat Trans United Europe, dé organisatie voor en door trans personen van kleur, organiseert, faciliteert en als ondersteuning aanbiedt. Haar ogen glinsteren als ze vertelt over een van haar favoriete projecten. “We bieden taallessen aan, onder meer via Cook and Tell. Daarbij gaat een van onze vrijwilligers koken met een paar cursisten. Het is heel mooi wat daar gebeurt. Ze komen samen, ze kletsen wat, ze maken een boodschappenlijstje in het Nederlands, er wordt gekookt en gepraat. Dat gaat van een luchtig ‘hoe was je dag?’ tot echt heftige, intieme gesprekken, bijvoorbeeld met trans personen in asielzoekerscentra over hun ervaringen.”
Foto Henri Blommers
Unicum
Trans United Nederland ontstond in 2013, als een project van homobelangenorganisatie COC. “Dat project was eigenlijk bedoeld voor het empoweren van biculturele trans mensen, maar groeide zodanig dat het in 2018 werd omgezet in een stichting, Trans United Europe.” Een Europees unicum: nergens bestond er op dat moment een organisatie door en voor trans personen van kleur, om hen ondersteuning, een veilige plek en een luisterend oor te bieden.
Drie jaar later is Trans United Europe een begrip onder trans personen van kleur. Dat komt ook omdat de stichting als brug functioneert tussen trans personen van kleur − die soms geen Nederlands spreken of ongedocumenteerd in Nederland verblijven − en de overheid en andere instanties. Zo organiseert Trans United Europe een spreekuur met de politie. “Je moet je voorstellen dat een trans sekswerker uit een azc of iemand die hier ongedocumenteerd verblijft, kwetsbaar is en mogelijk met geweld of iets anders te maken krijgt. Zo iemand stapt echter niet zomaar naar de politie. Voordat je het weet word je vastgezet en teruggestuurd. Op ons spreekuur kunnen zij met de politie praten zonder dat er naar hun verblijfsstatus wordt gevraagd, en kunnen ze makkelijk aangifte doen als ze dat willen.”
Geweld
Spreekuren met de politie zijn geen overbodige luxe. Trans personen van kleur, vooral trans vrouwen, worden regelmatig geconfronteerd met haat en geweld. “Veel trans vrouwen van kleur doen sekswerk. Dat is in sommige gevallen bittere noodzaak, omdat het lastig is om een reguliere baan te hebben. In het bedrijfsleven heeft men soms de mond vol over inclusie en acceptatie, maar in de praktijk zien we vaak dat trans vrouwen worden getreiterd door collega’s. Deze vrouwen moeten vaak het veld ruimen, dat is makkelijker dan de cultuur op een afdeling veranderen. Dus dan sta je daar, geen baan, wel vaste lasten, en kosten voor je hormonen. Sekswerk is dan de snelste manier om geld te verdienen. Veel van hun klanten weten echter ook dat ze in een benarde situatie zitten. Dat maakt het makkelijker om over de grenzen van deze vrouwen heen te gaan, of om geweld te gebruiken. Ze weten dat een trans vrouw van kleur niet zo snel naar de politie stapt.”
Wat die drempel verhoogt, is het feit dat in veel gevallen de politie geen werk lijkt te maken van de aangiftes die wél worden gedaan. Sherry Jae kan daar persoonlijk over meepraten. “Een tijd terug heb ik een incident meegemaakt, waarbij ik door een taxichauffeur consequent, en beledigend bedoeld, als man werd aangesproken. Daar heb ik toen aangifte van gedaan, ik heb er echt werk van gemaakt. Een agent van Roze in Blauw, het politienetwerk voor de LHBT+-gemeenschap, heeft toen zelfs aangeboden om voor mij de afgifte op te maken. Later hoor ik dan van de wijkagent dat de aangifte niet verder in behandeling is genomen. Ik dacht alleen maar: dit is de zoveelste aangifte waarmee niets gebeurt.” Het signaal dat hiervan uitgaat, is dat daders met hun daden kunnen wegkomen, benadrukt Sherry Jae.
Foto Henri Blommers
Manusje-van-alles
Naast hun strijd voor een veiliger samenleving voor trans personen van kleur, is Trans United Europe vooral bekend om hun kliniek, waar Sherry Jae de coördinator van het medisch secretariaat is. “We hebben vier focusgroepen: trans sekswerkers, trans mensen uit azc’s en ongedocumenteerden, trans mensen met hiv en trans mensen die dak- of thuisloos zijn. Dat zijn de groepen waar we ons primair op richten. Dat gezegd hebbende is het niet altijd zo zwart-wit. Op het moment zijn de wachttijden voor het VUmc in Amsterdam (waar trans personen, binnen een medisch traject, in transitie gaan, red) erg lang. Trans United Europe helpt soms ook met het krijgen van hormonen. Via mond-tot-mondreclame horen sommigen dat ze ook bij ons hormonen kunnen krijgen, en ook nog eens sneller dan bij de VU. Deze trans personen kloppen dan bij ons aan. Dat zijn echter niet altijd trans personen die binnen onze doelgroepen vallen. Dat betekent dat we jou als cliënt niet kunnen binnenhalen. Maar wat we wél kunnen doen is jouw huisarts begeleiden zodat hij of zij jou kan helpen. Huisartsen zijn vaak terughoudend bij het verstrekken van hormonen, omdat ze niet de juiste kennis hebben over trans personen. Tegelijkertijd zie je juist ook dat huisartsen ons actief benaderen voor hulp. En die hulp bieden wij graag.”
Bovenal wil Trans United Europe een veilige plek bieden voor trans personen van kleur, en aan hen laten zien dat ze er niet alleen voor staan. Dat hogere doel lijkt soms wat uit het zicht te verdwijnen in de hectiek van alledag, ook voor Sherry Jae als coördinator. Als manusje-van-alles kost het haar veel energie om alles in goede banen te leiden. Gelukkig zijn er anderen die haar eraan herinneren waarom ze dit werk, met zoveel passie, doet. “We hadden een tijd terug een trans man die bij ons op bezoek kwam. Na een paar maanden zei onze arts: je mag aan de hormonen. Ik weet nog dat deze persoon het kantoor van de arts uitliep en helemaal geëmotioneerd raakte, tranen van geluk, en tegen me zei: ‘Jullie hebben geen idee wat jullie aan het doen zijn, hé?’. Ik dacht: natuurlijk weet ik wat ik aan het doen ben. En toen zei hij: ‘Ik ben zo blij met jullie, en met wat jullie doen.’ Voor mij was dit weer even de check van: dít is waar ik mee bezig ben en waarvoor ik het doe.” Sherry Jae pauzeert even. “Weet je, ik hoef niet een dankjewel, daarom doe ik dit werk niet. Maar deze persoon liet uit zichzelf zien hoe dankbaar hij was, en dat… dat is gewoon super. Dat geeft de energie die ik nodig heb.”
Dit artikel verscheen eerder in hello gorgeous #36.
Tekst Rick Meulensteen Fotografie Henri Blommers Visagie Joyce Birkhoff
