“Het schrijven van dit boek is therapeutisch voor me geweest.” Een wrange glimlach verschijnt op Barbara’s gezicht. “Door de hiv kreeg ik een hersenontsteking, en daardoor geheugenproblemen. Daar kwamen de klappen op mijn hoofd nog bij, door een van mijn exen. Door te schrijven en te praten over mijn leven komt een deel van mijn herinneringen terug.” Weer die glimlach. Er is in het leven van Barbara veel om te herinneren.
Roerig leven
In 2003 kreeg de Delftse te horen dat ze hiv had. Ze lag op dat moment al in het ziekenhuis, was met spoed opgenomen. Een ontsteking in haar hersenen leidde tot uitvalverschijnselen; een hiv-test gaf uitsluitsel over de oorzaak. Ze herkende familieleden en vrienden niet meer. Zeven weken lang is ze opgenomen geweest. Barbara, zelf avondhoofd in de bejaardenzorg, kwam daarna in een verpleeghuis terecht. Haar leven stond op z’n kop. “Ik was bang dat ik iemand had besmet. En ik was vies van mezelf. Letterlijk vies. Ik was incontinent geworden, een bijwerking van de hiv-medicatie. Het liep soms langs mijn benen naar benen naar beneden.
Barbara had al een roerig leven achter de rug. Haar eerste grote liefde liep uit op een relatie vol geweld. Het was in deze relatie dat ze hiv opliep, begreep ze later. Haar ex leeft niet meer: na de zoveelste mishandeling kon Barbara’s vader het niet meer aanzien −en schoot haar vriend dood. Toen ze in 2003 te horen kreeg dat ze hiv heeft, was Barbara getrouwd. Het huwelijk hield geen stand.
Harde klappen
Na haar scheiding ging het helemaal mis. Barbara verhuisde naar een andere stad, waar ze in contact kwam met een loverboy. Wat begon als een liefdevolle relatie, escaleerde na een paar weken in geweld. Harde klappen, gevolgd door valse excuses en goedmakertjes. Deze jongen liet Barbara onder dwang kennismaken met crack; vloeibare cocaïne, enorm verslavend. Wat volgde waren donkere jaren: een aaneenrijging van pogingen om af te kicken, loverboys en een zware verslaving waar geen uitweg meer uit leek. In die tijd stopte ze met haar hiv-medicatie.
“Ik stopte met medicatie want ik wilde niet meer. Ik wilde dood. Een overdosis en klaar. Ik ontwikkelde aids. Op een gegeven moment kon ik niet meer lopen en werd ik blind aan één oog.” Haar ouders grepen in. Het was haar redding.
Met hulp van haar ouders ging Barbara naar een afkickkliniek. Daar kreeg ze het advies om haar hiv-status voor zich te houden, om vervelende reacties van medebewoners in de kliniek te voorkomen. Dat was nog een hele opgave, vertelt Barbara lachend. “Je kreeg je reguliere medicijnen tijdens de medicijnrondes, maar mijn hiv-medicatie viel daarbuiten. Ik moest ze toen nog innemen tijdens het eten. Natuurlijk wilde iedereen weten wat voor pillen dat waren. Ik vertelde dan maar dat het voor mijn oog was.”
Nieuwe missie
Het afkicken lukte, en ze wist uiteindelijk een eigen woning te bemachtigen. Haar leven kwam tot rust. In die tijd ontmoette ze Stephan, haar huidige vriend. Ze bleef clean. Daarmee was de ellende echter nog niet voorbij: het drugsgebruik en het geweld in de jaren daarvoor hadden haar hart beschadigd. Twee hartinfarcten volgden, waarvan ze nog altijd van herstellende is. Maar ze heeft nu haar eigen woning, haar vriend en een hond. Ze kan weer veel lachen en heeft een nieuwe missie, met haar boek.
“Ik hoop met mijn boek mensen te bereiken die van hun verslaving af willen komen. Ik wil hun laten zien dat het kan, hoe slecht je er ook aan toe bent. Wat mij motiveerde was dat, als ik zou afkicken, er iets aan mijn pijn zou worden gedaan. Door de neuropathie [niet goed functioneren van de zenuwen, – red], heb ik altijd enorme pijn in mijn voeten. Daarnaast ontmoette ik een vrouw die afgekickt was en al tien jaar clean. Zij gaf mij het laatste zetje, door te zeggen dat het het waard was. Toen ik haar ontmoette, was ze onderweg naar een hospice. Ze had kanker en zou niet meer beter worden, het was voor haar klaar. Maar toch zei ze: ‘Wat ben ik blij dat ik tien jaar clean heb geleefd’.”
Uitnodigingen
Barbara heeft de afgelopen maanden veel reacties op haar boek gekregen. Positief en negatief. Zelf heeft ze, sinds het schrijven van haar boek, er niet meer naar gekeken. “Als ik het opensla, moet ik altijd verschrikkelijk huilen. Erover praten, daar heb ik minder moeite mee, maar als ik het lees, dan komen heel veel gevoelens terug.” Barbara krijgt veel uitnodigingen om op verschillende plekken te komen spreken, zoals bij kerken en de daklozenopvang. ‘De eerste keer was het eng om in het openbaar mijn verhaal vertellen. Gelukkig kreeg ik veel positieve reacties. Veel mensen vertelden hun eigen verhaal, of kennen iemand die verslaafd is, of hiv heeft.” Ze praat er ook over met een groep daklozen die ze regelmatig tegenkomt in Delft, en waarvan velen verslaafd zijn of waren. Ze hoopt hen op weg te helpen. Want verslaafd zijn is verschrikkelijk. “Dichter bij de hel kun je niet komen.”
De reacties op Barbara’s boek door familie en vrienden waren gemengd. “Mijn moeder heeft moeite met hoe ik over mijn vader schrijf; ze vindt dat ik hem zwart maak. Ik denk dan: je hebt het boek niet goed gelezen. De band met mijn vader was sterk [hij is inmiddels overleden – red]. Hij heeft me altijd geholpen tijdens en na het afkicken, hij was zo trots op me.”
Net niet 100%
De tijd dat ze geen hiv-medicatie meer wilde slikken, is voorbij. “Ik slik mijn pillen trouw, ik ben ondecteerbaar. De hiv-medicatie heeft helaas wel mijn lever aangetast, waardoor ik regelmatig nierbekkenontsteking heb.” Barbara wordt fel. “Daarom is het ook gewoon belangrijk dat je geen hiv krijgt, of als je het hebt, dat je het niet doorgeeft. Ik ben verrast door de domheid van mensen die denken dat hiv niet meer erg is. Ik voel me altijd net niet 100%, moet altijd medicijnen slikken. En dan die bijwerkingen.”
De openheid over haar hiv heeft ook een keerzijde: ze wordt geconfronteerd met het stigma dat er nog altijd is. “In het verleden werd ik weleens verliefd op een man, en vertelde ik over mijn hiv-status. Nou, dan had ie vaak geen zin meer. Zat ik daar weer met mijn gebroken hart. Of iemand kwam langs, gaf me een hand, en ging daarna gelijk zijn handen wassen.” Barbara laat zich er niet meer door uit het veld slaan. Integendeel. “Ik lach ze nu uit. Na mijn tweede hartinfarct ben ik totaal omgeslagen. Ik houd mijn mond niet meer; niet over mijn hiv, niet over mijn verslaving, niet over mijn verleden.”
Barbara Wareman, Keer op keer, €19,95, boekenbestellen.nl.
Dit artikel verscheen eerder in hello gorgeous #26.
Tekst Rick Meulensteen Fotografie Linelle Deunk
