Vanavond wordt AIDS2018 geopend, vanmiddag is er de traditionele protestmars, maar de afgelopen dagen was er al van alles te beleven rondom de tweejaarlijkse aidsconferentie die deze week in Amsterdam neergestreken is.
Op zaterdag en zondag werden de zogenaamde pre-conferenties gehouden, conferenties van één dag waar speciale onderwerpen uitvoeriger worden besproken of waar speciale groepen elkaar nog net even vóór de grote conferentie kunnen ontmoeten om actuele onderwerpen door te nemen. Zo waren er ondermeer pre-conferenties over sociale gevolgen van biomedische wetenschap, over hoe mensen met hiv beter te beschermen tegen tuberculose en hoe het ervoor staat met de 90-90-90 doelen van de UN. Vrouwen hadden een eigen pre-conferentie, net als de transvrouwen, en ook hiv-verpleegkundigen van overal op de wereld zaten bij elkaar om met elkaar van gedachten te wisselen en te netwerken.
Voor hello gorgeous is Gerrit Jan Wielinga bij de pre-conferentie van homo- en bimannen in het Tropeninstituut langsgeweest en bezocht hij de pre-conferentie over U=U (niet meetbaar is niet overdraagbaar) in de RAI.
Homo- en Bimannen
Bij de mannen stond alles in het teken van de jeugd, en nieuwe manieren van hiv-preventie ontwikkelen. In de praktijk betekende dit een wedstrijd tussen 12 initiatieven uit de doelgroep zelf van overal ter wereld die vooral online jonge mannen bewust wilde maken van hun seksuele gezondheid. Tussendoor waren er panels die meer relief gaven aan de discussies van de dag. Zo legde de voorzitter van het internationale netwerk van sekswerkers uit waar mannelijke sekswerkers tegenaan lopen in hun dagelijkse praktijk, en maakte een jonge activist de zaal duidelijk waarom het zo belangrijk was dat jonge homo- en bimannen voor zichzelf op moeten komen.
Nieuw-Zeelandse Luxe
Mark S. King van het blog ‘My Fabulous Disease’leidde een panel met ondermeer Mr. Gay New Zealand 2017, Charlie Tredway. Tredway maakte heel wat tongen los in zijn land toen duidelijk werd dat hij als homoman met hiv ook condoomloze seks had. Dankzij dit ‘schandaal’ weten nu veel Nieuw-Zeelanders wat een niet meetbare viral load betekent. Ondertussen zaten veel homo- en bimannen in de zaal wat ongemakkelijk op hun stoel. Veel van de aanwezige mannen kwamen namelijk niet uit het rijke witte westen en vonden het lastig om zich in te leven in dit, voor hen behoorlijk luxe, onderwerp. Immers: als je in een land woont waar homoseksualiteit strafbaar is, praten over seks taboe en de hivzorg niet fantastisch, dan is het onderwerp homoman met hiv die U=U uitlegt best een ver van je bed show.
U=U
Ondertussen werd een halve stad verder juist volop gepraat over U=U. Onder leiding van de Amerikaan Bruce Richman die de wereldwijde campagne rondom U=U overal met veel passie op de agenda zet. Welke organisaties in welke landen allemaal U=U onderschrijven vind je hier.
Drie zaken die opvielen tijdens de pre-conferentie over U=U waren borstvoeding, viral load meting op plekken met weinig middelen en het Zwitserse Standpunt uit 2008.
Borstvoeding
Als je viral load niet te meten is, dan kun je het virus niet overdragen, dat geldt tijdens de seks, maar ook tijdens de periode dat moeders hun kinderen borstvoeding geven. Het was natuurlijk al fantastisch toen bleek dat moeders hun hiv niet hoeven door te geven aan hun kinderen tijdens de zwangerschap, maar er bleef altijd nog de kwestie borstvoeding. Dat werd afgeraden. Ingewikkeld vooral op plekken in de wereld waar schoon water schaars is en waar het moeilijk is om aan babyvoeding te komen. Daarnaast is borstvoeding gewoon heel goed voor de natuurlijke weerstand van de baby en is voor veel moeders borstvoeding geven een belangrijk element van bonding met hun kind. U=U maakt het voor vrouwen veel gemakkelijker om te bevallen en zonder zorgen hun baby aan de borst te houden.
Viral Load Meetapparatuur
Een dokter van de Filipijnen bracht de kwestie viral load meetapparatuur op. In veel landen met weinig middelen, zijn er gelukkig wel hiv-remmers, maar beschikken artsen niet over de mogelijkheid om de viral load van hun patienten te meten. Erg frustrerend natuurlijk. Wil je je patient graag vertellen dat ze het virus niet meer kunnen overdragen, kun je niet met 100% zekerheid vaststellen of ze een niet meetbare viral load hebben.
Een activist uit de zaal stelde voor om druk uit te gaan oefenen op makers van deze meetapparatuur, want het is toch van den gekke dat mensen wel hiv-remmers kunnen slikken, maar niet via hun viral load kunnen vaststellen dat het werkt. Hoewel de meeste artsen behoorlijk goed kunnen voorspellen wanneer een patient niet meer meetbaar is, is betaalbare meetapparatuur voor artsen in minder rijke landen een volgende nodige stap.
Het Zwitserse Standpunt
Opvallend tijdens de pre-conferentie over U=U was een betoog van Pietro Vernazza. Vernazza was in 2008 één van de arten die het Zwitserse Standpunt presenteerden. Het Zwitserse Standpunt zei 10 jaar geleden al hetzelfde als U=U nu zegt: dat mensen het virus niet kunnen overdragen als hun hiv niet meetbaar is. Het Zwitserse Standpunt werd lange tijd als controversiëel gezien, maar inmiddels is het dus tijd geworden voor deze geruststellende boodschap.
Al met al heeft het dus meer dan 20 jaar geduurd voordat de wetenschap het hier over eens was. Verloren tijd. Maar beter later dan nooit, zou je ook kunnen zeggen. Vernazza deed het luchtig klinken, maar de hele zaal voelde dat deze arts/wetenschapper bijzonder teleurgesteld was dat hij tien jaar geleden, met gedegen onderzoek, met zoveel wantrouwen werd benaderd.
Vernazzo was ook helder wat betreft het risico van hiv krijgen van iemand waar hiv niet meetbaar is. In alle studies waarin U=U werd onderzocht heeft nog nooit iemand hiv gekregen. Theoretisch houdt de wetenschappelijke wereld dus een slag om de pols, maar in de praktijk heeft dus nog nooit iemand hiv opgelopen van iemand bij wie hiv niet meetbaar is. Het risico is nul.
Tekst Gerrit Jan Wielinga Fotografie Marten van Dijl/ IAS
