Jessica Whitbread (36) werkt bij de International Community of Women living with HIV (ICW), die dit jaar haar 25e verjaardag viert. Is ze kunstenaar? Activist? Jessica is niet zo van de hokjes, maar weet wel wat ze wil: discussie uitlokken en mensen letterlijk de ruimte geven zichzelf te zijn.
25 jaar geleden werd ICW opgericht, het internationale netwerk voor vrouwen die leven met hiv. Voorafgaand aan de Internationale Aids Conferentie in Amsterdam (1992) kwamen ‘ergens in Nederland’ vrouwen van over de hele wereld met hiv in alle rust en anonimiteit bij elkaar. Op de conferentie presenteerden zij zich. Niemand had durven denken dat 25 jaar later veel van die vrouwen met hiv gezonde kinderen zouden hebben.
Actie
Jessica Whitbread is in september bevallen van een tweeling. De twee jongens kwamen een beetje vroeg, maar het gaat prima met ze. “Wees niet verbaasd als ik ze inzet voor een actie”, zegt ze. “Proud to have this hiv-positive mum!” Ze weet sinds haar 21e dat ze hiv heeft, vrijwel haar hele volwassen en seksuele leven dus. Hiv hoort bij haar, ze kan dat bewustzijn niet uitschakelen.
“Ik ben eigenlijk altijd bezig met actievoeren. Ook toen ik net de baby’s had. Ik voelde me zo’n complete vrouw dat ik borstvoeding voor mijn kinderen de beste keuze vond. Mijn partner en ik hebben dat besluit heel bewust genomen. We hebben de WHO-richtlijnen erbij gepakt en omdat mijn viral load al jaren ondetecteerbaar is, vonden we dit verantwoord. Ik heb er hard voor moeten vechten, maar uiteindelijk toestemming gekregen.
Je kunt in Canada vervolgd worden als je iemand blootstelt aan het risico op overdracht van hiv. Dan kan zelfs je baby worden weggehaald. Dat is heel beangstigend. Ik weet dat een heleboel mensen het niet met ons eens zijn, maar er zijn ook andere vrouwen met hiv die dit willen. Voor hen deed ik dit ook.”
Freddy
Toen ICW werd opgericht was Jessica elf jaar en wist ze al wel een beetje wat hiv was. “Mijn vader was een enorme fan van Queen, Freddy Mercury was mijn idool en hij is nog steeds mijn droomdate. Ik heb erg gehuild toen ik hoorde dat hij was overleden. Later keken we met de hele familie naar het Tribute Concert for Aids Awareness, dat op televisie werd uitgezonden. Het hielp me mijn begrip van hiv en seksualiteit te vormen. Voor mij was dat een belangrijke gebeurtenis.
Tien jaar later verhuisde Jessica naar Montreal waar ze startte met een opleiding tot seksuoloog. Kort daarna kreeg ze te horen dat ze hiv had. In 2002 werden ook in Canada nog veel mensen met hiv gediscrimineerd. “Op internet las ik dat mensen met hiv niet mochten tongzoenen. Ik was geschokt. Dan kon ik zeker geen seks hebben! Hoe kon ik dan seksuoloog worden? Alles wat ik hoorde was: condooms! Latex handschoenen! Geen seks! Het was een trauma en ik heb er lang over gedaan om eroverheen te komen.
Eerlijk gezegd bekruipt het me soms nog steeds. Maar de eerste keer dat ik een triootje had na mijn diagnose… ik lag in bed, ik staarde naar het plafond, ze kusten mijn lichaam en ik dacht: YES! Ik voel me een normaal mens. Mijn geliefde en haar date dachten niet eens aan mijn hiv-status. Waardoor er voor mij een heleboel blokkades verdwenen.”
Sprookjeswereld
Foto Tania Anderson
Ze maakte haar opleiding nooit af maar stortte zich na de diagnose volop in haar leven. “Alles wat ik in deze wereld wilde doen zou ik ook echt gaan doen. Samen met creatieve vrienden organiseerde ik themafeesten. Ik wilde een ruimte scheppen waar we onszelf echt konden ontdekken. Flirten, feesten; vrij van alle sociale etiketten en richtlijnen alle vormen van tederheid, seks en intimiteit beleven. We waren zorgeloos, droegen gekke kostuums, hiv deed er niet toe. Het was mijn sprookjeswereld, waar ik naar hartenlust kon spelen. Als je ouder wordt, krijg je met steeds meer regeltjes te maken. Maar ik zou iedereen willen zeggen: durf te spelen! Het is gewoon erg leuk als je je hele leven op onderzoek blijft gaan.
Uit die feesten is No Pants No Problem voortgekomen: feesten in je ondergoed, in feite. Verder was er geen concept. Ik had zelf behoefte aan een ruimte waar ik met alle openheid over mijn hiv mezelf kon zijn en wilde dat ook voor andere mensen met hiv. No Pants No Problem zorgde ervoor dat je je grenzen oprekte. Niet alleen ik, ook anderen schoven hun vaststaande opvattingen over seksualiteit aan de kant. Dat werd niet altijd geaccepteerd, maar werkte voor veel mensen bevrijdend. Hiv-positief zijn opende deuren naar mijn innerlijk die ik eerder nooit durfde te openen. Het was een diepe en persoonlijke ervaring.”
Concept
Jessica zag zichzelf aanvankelijk vooral als een producer van parallelle werelden waarin je dingen kunt bevragen, thema’s op zijn kop zetten, mensen laten nadenken. “Pas toen ik emotioneel meer gegroeid was en kon terugkijken op mijn ontwikkeling, besefte ik dat ik misschien ook kunstenaar was. En activist. Tegenwoordig pak ik mijn plannen iets anders aan. Ik heb nu wel een soort concept, formuleer wat ik onrechtvaardig vind en waar ik iets aan wil doen. Een paar jaar geleden bedacht ik dat vrouwen met hiv zich over de hele wereld geliefd moeten kunnen voelen. Want we blijven nog steeds onder de radar, onze seksualiteit lijkt niet te bestaan. Het werd Love Positive Women: Romance starts at home.”
Jessica kwam in 2008 via een vriendin bij ICW terecht. Ze werd een jaar later vertegenwoordiger voor Noord-Amerika, was twee jaar voorzitter (2012-2014) en werkt er nu als Community Relations and Mobilization Manager. Doel: een wereldwijd netwerk voor vrouwen met hiv opbouwen.
Dat klinkt niet direct als een supercreatieve baan. “Er komt veel overleg bij kijken, maar ik doe ook concrete dingen, zoals workshops begeleiden. In zo’n organisatie zijn er altijd mechanismen die vernieuwing kunnen belemmeren. Soms is het gemakkelijker om fondsen te werven, of te werken volgens bepaalde conventies van activisme. Ik ben daar niet tegen, maar voeg er graag mijn eigen benadering aan toe. Ik heb daar heel veel kritiek op gekregen, maar ik weet zeker dat ik met een creatievere benadering ook andere vrouwen kan mobiliseren. Voor de een werkt het wel, voor de ander niet. In de kern gaat het over samenwerken, actief zijn, op wat voor manier dan ook.”
Doorbreken
“Ons 25-jarig jubileum vieren we het hele jaar met evenementen verspreid over de hele wereld. We willen onszelf laten zien. De thema’s zijn grotendeels dezelfde als 25 jaar geleden. Maar de laatste jaren heeft ICW zich wel ontwikkeld. Het doel was eerst: de stilte doorbreken. Nu gaat het meer over uitkomen voor wie je bent, voor je seksualiteit. Dat is belangrijk omdat er ook binnen de hiv-beweging zoveel stigma is en in hokjes wordt gedacht. Het is niet waar dat we alles maar accepteren van anderen. Dat moeten we doorbreken, want juist al die verschillende ervaringen zorgen ervoor dat je elkaar goed kunt steunen.
Hoe mijn toekomst eruitziet weet ik echt niet. Ik wil mijn twee kinderen leren anderen te helpen en goed om te gaan met de minder leuke dingen van het leven. Ik zou mijn werk willen voortzetten, maar het gaat me vooral om het delen en doorgeven van ideeën. Het hoeft dus niet per se over hiv te gaan. Alleen is hiv zo met mij verbonden, dat ik dat ook niet voor me zie.”
Dit artikel verscheen eerder in hello gorgeous #18.
Tekst Marleen Swenne Fotografie Jamie Q, Tania Anderson en Allyson Mitchell
