Schoonheid is altijd al de rode draad geweest in het werk en het leven van fotograaf Maarten Schets. Maar het stond niet eerder zo centraal als in zijn fotoboek Schoonheid – Beauty Unadorned.
Maarten (58) is een bevlogen fotograaf en vooral bekend door mode-reportages die hij maakte voor mode- en lifestylemagazines in binnen- en buitenland, zoals Avenue, Vogue en Harper’s Bazaar. Ik spreek hem thuis in Amsterdam uitgebreid over zijn boek, zijn visie op het leven en over hiv. Het is bijna dertig jaar geleden dat hij zelf positief testte, maar hij heeft zichzelf nooit als de fotograaf met hiv gezien. ‘Zo kijk ik daar helemaal niet naar; ik ben Maarten Schets en heb toevallig ook hiv.’
Schoonheid
Het boek ligt voor ons op tafel. Het is zijn eerste volledig eigen werk en bestaat uit een persoonlijke selectie van meer dan 300 prachtige foto’s die hij in de afgelopen dertig jaar heeft gemaakt en die voor hem allemaal op een bepaalde manier met schoonheid zijn verbonden.
Als ik Maarten vraag naar de betekenis van schoonheid antwoordt hij: ‘Schoonheid is voor mij alles wat het leven de moeite waard maakt, iets wat je raakt, op welke manier dan ook. Als je openstaat voor de wereld om je heen kan deze schoonheid in alles aanwezig zijn: in liefde, ontroering, de natuur, een ontmoeting, kunst, een emotie, ouderdom. Het boek is dan ook vooral een ode aan de schoonheid die in alle aspecten van het leven zit.’
Rode draad
‘Schoonheid is altijd mijn metgezel geweest, maar de manier waarop ik er in mijn leven en werk mee bezig ben geweest, is in de loop van de tijd veranderd. In de eerste tien tot twintig jaar van mijn carrière werkte ik veel in opdracht en creëerde ik voor modeproducties een heel eigen werkelijkheid waarin alles klopte. De schoonheid lag hier vooral in de creatie en het resultaat daarvan.
Op een gegeven moment kreeg ik steeds meer behoefte om mijn eigen ding te doen en op zoek te gaan naar een diepere schoonheid. Mijn interesse verbreedde zich naar het maken van reisreportages en het fotograferen van landschappen, interieurs en portretten.
Als fotograaf train je jezelf om steeds minder beperkt te kijken en om overal schoonheid in te zien, ook in iets dat ogenschijnlijk niet mooi is. Het onbevangen kijken naar de wereld om je heen, herken ik ook heel erg bij andere kunstenaars. Zij zijn een belangrijke inspiratiebron voor mij, omdat zij de gave hebben om je ogen te openen voor dingen die je nog nooit eerder hebt gezien.’
Geluk
Al pratende komen we langzaam op de rol die hiv in het leven van Maarten heeft gespeeld. ‘Hiv heeft gezorgd voor een versnelde verdieping in de manier waarop ik in het leven sta. Toen ik bijna dertig jaar geleden positief testte, was de situatie nog heel anders dan nu. Veel mensen om mij heen gingen dood. Ik dacht voor het eerst na over de eindig-heid van het bestaan, want misschien was er voor mij geen toekomst. Terwijl mijn carrière op z’n hoogtepunt was, voelde ik me als mens minderwaardig, besmet en angstig.
Het heeft een hele tijd geduurd voordat ik weer echt van mijzelf kon houden. Maar het heeft ook iets opgeleverd. Sindsdien leef ik namelijk veel bewuster in het hier en nu. Ik zie mezelf vooral als een heel gelukkig mens en ik ben blij met het leven dat ik heb. Ik heb geluk gehad dat ik nooit ziek ben geworden en er inmiddels veel betere medicatie is.
Een andere belangrijke geluksfactor is absoluut mijn werk. De schoonheid om mij heen zorgt voor zingeving en inspiratie. In de periode dat ik mij als mens minderwaardig voelde, heb ik wel altijd het gevoel gehad dat ik iets deed wat de moeite waard was.
Schoonheid, positiviteit en liefde hebben mij de kracht gegeven om door die periode heen te komen. Ook in tijden dat je je verschrikkelijk voelt, kun je genieten van dingen om je heen, hoe klein ook.’
Geven
De directe aanleiding voor het boek was het moment waarop Maarten het toneelstuk The Normal Heart zag, over de aids-epidemie in de jaren ’80.
‘Dit raakte mij enorm, het was zo herkenbaar. Dat was het moment dat ik ook iets met mijn eigen verhaal wilde doen, maar dan wel op zo’n manier dat ik iets te geven had. Iets geven of delen is ook schoonheid, het zorgt voor verbondenheid met elkaar.
Het boek gaat niet om mij, maar om de foto’s en het verhaal dat ze vertellen. Alle foto’s zijn ontstaan vanuit mijn eigen nieuwsgierigheid. Ik hoop dat ze nu op een positieve manier troost en steun bieden en een inspiratiebron kunnen zijn voor mensen om zichzelf open te stellen en een gelukkig en productief leven te leiden.
In Afrika leren jongere kinderen met hiv dat ze even waardevol zijn als kinderen zonder hiv en dat ze evenveel recht en kansen op een normaal en gelukkig leven hebben. Dat is precies zoals ik het zelf heb ervaren. Met hiv heb je evenveel te geven als ieder ander mens. Die boodschap mag ook in Nederland nog wat krachtiger uitgedragen worden.’
Lees de rest in hello gorgeous #10
Tekst Anouk Benden Fotografie Marjolein Annegarn
