Tom (43) en Michael (42) hebben twee dingen gemeen: ze werken als kok én zijn hiv-positief. Hiv in de keuken is echter nog een groot taboe, waardoor ze er niet open over durven te zijn. ‘Soms wenst iemand een collega aids toe. Dat komt dan hard binnen.’
De liefde voor koken loopt bij Tom en Michael als een rode draad door het gesprek. Toch is er ook een andere kant. Open zijn over het feit dat ze hiv-positief zijn, gaat niet. Het is vaak nog een groot taboe, al helemaal als professioneel kok. Het feit dat er bij dit artikel geen foto geplaatst is en niet hun echte namen gebruikt worden, maakt dat nog duidelijker. Het risico om hun baan te verliezen is te groot.
Vertrouwen
Tom werkt als kok op zee. Over de vraag waarom het taboe in de keuken nog zo aanwezig is, hoeft hij niet lang na te denken. ‘Vertrouwen is het sleutelwoord; alles wat mijn collega’s eten gaat eerst door mijn handen. Vertrouwen heeft met gevoel te maken. Dit geldt ook voor koks onderling. In een keuken werk je in een hecht team intensief samen. Je kunt eigenlijk wel zeggen dat professioneel koken een fysieke, bijna intieme kant heeft.’
Dat Tom niet open kan zijn over zijn hiv ervaart hij vroeg. Hij is behoorlijk ziek als hij te horen krijgt dat hij hiv heeft. Na een tijd gaat het beter en wil hij weer aan de slag bij zijn toenmalige werkgever.
‘De chef-kok wilde mij dolgraag terug, maar mijn baas stond me op m’n eerste werkdag buiten op te wachten en zette me zonder pardon op straat. Vervolgens kreeg ik van de bedrijfsarts te horen dat ik arbeidsongeschikt zou zijn; het risico dat ik in de keuken iemand anders zou infecteren zou veel te groot zijn.
Ik heb bezwaar aangetekend tegen dat besluit en ben volledig in het gelijk gesteld. Ondanks dat was het toch een behoorlijke klap en voor mij hét moment waarop ik besloot op mijn werk nooit meer over hiv te praten. Ik heb het daarna nog wel een keer aan een goede collega verteld, maar ik was alleen maar bang dat hij toch iets zou zeggen.’
Slecht slapen
‘Nu weet niemand het, zelfs niet de collega’s die mij in vertrouwen nemen en open zijn over hun eigen sores. Soms zijn er irritaties aan boord en wenst iemand een collega aids toe. Dat komt hard binnen. Ik slaap dan slecht en sta soms ’s avonds alleen op het dek te huilen.
Medicijnen slik ik ongemerkt in mijn hut en mocht iemand het zien, dan zeg ik dat het vitaminetabletten zijn. Wat voor medicijnen ik precies slik, vertel ik zelfs niet aan de arts aan boord en aan wal. Ik ben veel te bang dat dit toch bij mijn werkgever terechtkomt. Ik weet dus niet altijd of andere medicijnen wel samengaan met mijn hiv-medicatie, maar dat neem ik dan maar op de koop toe. Ik heb geen keus.’
Veilige plek
Tegen zijn vrienden is hij altijd open geweest. En dat is heel belangrijk. ‘Je moet ergens een plek hebben waar je jezelf kunt zijn en waar je over alles kunt praten, dus ook over hiv. Als je dat niet kunt, dan red je het niet. Ik heb het mijn vrienden al snel verteld en ben er geen één verloren. Wel hebben we afgesproken dat ze alleen over mijn hiv praten als ik er zelf bij ben. Het liefst zou ik een gezin hebben, maar of dat ooit nog gaat gebeuren weet ik niet. Hiv is toch altijd bij je, dus onbezorgd daten is er niet meer bij.’
Het zou voor Tom ontzettend veel betekenen om ook op het werk open te kunnen zijn. ‘Nu kan ik niet zijn wie ik eigenlijk ben. Ik zou dan relaxter zijn en ook meer kunnen betekenen voor mijn collega’s. Ik houd me nu altijd op de vlakte bij persoonlijke gesprekken en heb vaak geen mening, terwijl ik genoeg levenslessen en -ervaring heb om te delen.’
Achterhaald
Michael is chef-kok in een restaurant met lovende recensies. Hij is creatief, ambitieus en wil altijd het beste uit zichzelf en zijn team halen. De foto’s die hij laat zien van zijn gerechten zien er prachtig uit. Michael weet ongeveer drie jaar dat hij hiv heeft, hij is snel begonnen met medicatie en is nooit echt ziek geweest.
‘Mijn werk is mijn passie en mijn leven. Ik ben er eigenlijk altijd mee bezig, ook als ik vrij ben. Dat ik hiv heb, weten mijn collega’s niet. De ideeën van mensen over hiv zijn vaak achterhaald. Dat wordt ook bevestigd in gesprekken die ik wel eens opvang. Je weet nooit hoe mensen reageren, het kan goed gaan maar ook niet. Ik vind dat risico te groot. Ik ben sterk, maar ergens ook bang om afgewezen te worden.
Lees de rest in hello gorgeous #9
Tekst Anouk Benden Illustratie Henk Hageman
