Hiv-positief en homo. In Oeganda is het een dubbel stigma dat een doodvonnis kan betekenen. K. Mse* (41) leeft al jaren met geheimen, maar zijn politieke werk bracht hem in gevaar waardoor hij in 2012 naar Nederland vluchtte.
Zijn gezicht toont de zorgen, het lichaam tekenen van zijn strijd. De ogen branden echter vurig. Het is geen woede. Het is de innerlijke kracht van iemand die veel heeft meegemaakt. Na alles wat K. Mse heeft doorstaan, is het een wonder dat hij zijn menselijkheid heeft weten te bewaren.
‘Ik was als kind al erg gedreven. Ik wilde elk politiek debat bijwonen en had een sterk ontwikkelde eigen mening. In 1987 werd mijn vader vermoord toen het nieuwe regime opkwam. Dat had uiteraard veel impact. We zijn er nooit achter gekomen wie verantwoordelijk was voor zijn dood. Ik weet niet of het bijgedragen heeft aan mijn kracht, die was er gewoon. Mijn grootste drijfveer was dat ik de positie van mensen in Oeganda wilde verbeteren.’
K. Mse ging rechten studeren en sloot zich als activist aan bij de Democratische Partij in Oeganda. Als recruiter bracht hij gelijkgestemden op lokaal en nationaal niveau bij elkaar. Zijn doel was om partijleider te worden. Hij liep door deze positie direct gevaar. ‘Het bleek een zware last voor mijn moeder te zijn. Ik ben toen gestopt met rechten en toerisme gaan studeren. Ik had een eigen boerderij, verdiende geld en had een fijn leven.Ik deed wat ik wilde doen, volgde mijn passie en werkte met mensen. Dat is nog steeds mijn ambitie. Om de mensen die geen stem hebben te laten spreken.’
Littekens
Met het groeien van de partij, groeide ook het gevaar. ‘Ik ben meerdere keren opgepakt, heb nog de littekens van de stok-slagen op mijn rug staan. Toch ging ik door. Ik wilde blijven vechten voor de ondergeschikten, maar de regering hield er een andere denkwijze op na.’
De situatie in Oeganda verslechterde doordat tegenbewegingen harder gingen optreden. Toen ook zijn vrouw en drie inderen gevaar begonnen te lopen, wist hij dat hij moest vluchten. ‘Het escaleerde behoorlijk. De politie zocht me en begon nu ook mijn familie te belagen. Ze willen je pijn doen. Dat doen ze niet alleen via jou maar ook via je familie en vrienden. Mijn vrouw en kinderen konden niet thuis blijven en zijn naar haar grootouders gevlucht.’
In 2010 ondekte hij dat hij hiv heeft. Het duurde echter even voordat hij de diagnose kreeg. ‘De ziekenhuizen zijn niet zoals in Nederland. In Oeganda verzamelt iemand wat medisch materiaal in een bouwhut en noemt dat dan een kliniek.’
K. Mse kreeg last van een hardnekkige uitslag. ‘In Oeganda betekent huiduitslag dat je hiv hebt, dat je morgen dood gaat. Je wordt niet behandeld voor hiv, alleen voor de symptomen.Er zijn talloze mensen in mijn stad bezweken aan aids, het woord wordt echter niet genoemd. Ze zeggen dan dat je tuberculose of een longontsteking hebt.’ Hij kreeg een zalfje voorgeschreven tegen de uitslag, maar dat bleek een averechts effect te hebben. ‘Het werd steeds erger en ik werd nooit echt onderzocht.’
Gevangenis
K. Mse bleef vechten voor zijn politieke ambities maar die begonnen zijn persoonlijke problemen te doorkruisen. ‘Er zijn in Oeganda een aantal mensen die het kapitaal in handen hebben. Zij geven niets om de positie van mensen die ziek zijn. Ze geven niets om het feit dat deze mensen familie en vrienden hebben. Ze denken alleen aan zichzelf en negeren de rechten van anderen.’
Zijn politieke strijd leverde hem vaak een trip op naar de gevangenis. Nadat hij ontdekte dat hij hiv heeft, werd het nog zwaarder. ‘Ze wisten alles over me. Ook over mijn hiv-status. Ze vertelden me dat ze me makkelijk konden laten verdwijnen. Niemand zou me missen en niemand zou er vragen over stellen.’
Lees de rest in hello gorgeous #8
Tekst Patrick Faverus Fotografie Linelle Deunk
