De Positive Sisters van ShivA ondersteunen andere vrouwen met hiv, die vanuit Afrika en de Cariben in Nederland wonen of verblijven. Chewe vluchtte in 2020 uit Zambia en wacht nu in een azc op een verblijfsvergunning.
Chewe, je bent geboren in Zambia. Hoe was het leven daar voor een lesbische vrouw?
“Het leven was ontzettend moeilijk. In Zambia is het gevaarlijk om openlijk lesbisch te zijn – je kunt ervoor vervolgd worden. Toen ik voor het eerst uit de kast kwam bij een familielid, verspreidde die het nieuws naar iedereen, en al snel werd ik behandeld als een verstotene, alsof ik bezeten was. In 2011 kreeg ik mijn hiv-diagnose, en mensen gebruikten dat als ‘bewijs’ van wat ze mijn ‘demonische levensstijl’ noemden. Ik kwam in levensbedreigende situaties terecht, waaronder drie gewelddadige aanvallen. Voor mijn eigen veiligheid moest ik wel vertrekken. Zo ben ik in Europa terechtgekomen.”
Kreeg je steun van LHBT+-organisaties in Zambia?
“Nee, LHBT+-organisaties zijn niet toegestaan in Zambia, dus er was totaal geen steun.”
Wanneer ben je naar Nederland gekomen?
“Ik kwam hier in 2020 aan, op zoek naar asiel. Mijn land verlaten was ontzettend moeilijk, vooral omdat ik mijn twee kinderen moest achterlaten. Ik heb ze sindsdien niet meer gezien. Mijn vader wees me af vanwege mijn geaardheid en mijn hiv-status. Toen hij overleed, kon ik zelfs niet naar zijn begrafenis. Mijn familie en vrienden hebben me in de steek gelaten. Ik werd behandeld als een verstotene.”
Waar zijn je kinderen nu?
“Mijn kinderen zitten op een internaat, maar ze worden niet echt als deel van de familie beschouwd. Voor hen zijn mijn kinderen het resultaat van mijn ‘demonische leven’. Ik heb dagelijks contact met ze, want ik ben de enige op wie ze kunnen rekenen.”
Je woont nu in een asielzoekerscentrum in Heerhugowaard. Hoe is het leven daar als lesbische vrouw met hiv?
“Ik praat niet openlijk over mijn hiv-status, omdat mensen bevooroordeeld kunnen zijn. Maar er zijn hier wel LHBT+-supporters, waaronder een COA-medewerker die ook homo is. Hij begrijpt mij en helpt ons wennen aan onze nieuwe omgeving.”
Wat doe je overdag? Kun je werken?
“Ik mag niet werken, dus mijn dagen zijn rustig en eentonig. Ik sta op, ontbijt en maak soms een wandeling in de buurt. Het is een deprimerende routine, en de reis is verre van gemakkelijk geweest.”
Wat houdt je optimistisch en positief?
“Ik ben actief betrokken bij de LHBT+-gemeenschap hier. Elke twee weken komen we samen om te praten, ervaringen te delen en te leren van gastsprekers over LHBT+-kwesties. Ook doe ik vrijwilligerswerk bij ShivA.”
Hoe kwam je in contact met ShivA?
“Toen ik in Nederland kwam, ging ik naar het ziekenhuis in Alkmaar voor mijn hiv-zorg. Mijn verpleegkundige, Daniëlle, stelde me voor aan ShivA. Tijdens de coronacrisis had ik telefonisch contact met mijn Positive Sister, en toen de beperkingen werden versoepeld, ontmoetten we elkaar eindelijk live. Zij stelde me voor aan andere vrouwen met hiv bij ShivA. Het was overweldigend in de beste zin van het woord – ik voelde een enorme last van mijn schouders vallen, omdat ik wist dat ik niet alleen was. Hun vriendelijkheid gaf me de kracht om anderen te helpen die met soortgelijke uitdagingen worstelen.”
Je bent uiteindelijk zelf een Positive Sister geworden. Wat bracht je tot die beslissing?
“Mijn peer supporter moedigde me aan en zei dat ik ook een Positive Sister kon worden. Ik heb geen moment getwijfeld. Ik doe nu al drie jaar vrijwilligerswerk bij ShivA en werk samen met andere hiv-positieve lesbische vrouwen.”
Welke training heb je gekregen om een Positive Sister te worden?
“We leren hoe we mensen naar de juiste informatie en organisaties kunnen doorverwijzen en hen kunnen bemoedigen. Vooral veel mensen uit Afrika komen hier met het idee dat hiv een vroege dood betekent, omdat artsen daar vaak weinig uitleg geven, behalve dat je je medicatie moet nemen. Daar wordt hiv vaak gelijkgesteld aan aids, en het stigma is immens – mensen willen je hand niet schudden of samen met je eten. Maar hier in Nederland kan het leven goed en gezond zijn.”
Hoe koppelt ShivA Positive Sisters aan mensen die steun nodig hebben?
“ShivA krijgt verwijzingen van ziekenhuizen en zoekt dan naar de juiste Positive Sister. Elke keer dat er een lesbische vrouw uit Afrika is die ondersteuning nodig heeft, belt ShivA mij. Ik ben een van de vele lesbische Sisters, en we komen regelmatig samen om onze verhalen te delen. Deze bijeenkomsten zijn een van de weinige plekken waar we ons veilig, geliefd en begrepen voelen.”
Wat brengt het je om andere hiv-positieve lesbische vrouwen te ondersteunen?
“Het geeft me een diep gevoel van doel en verbondenheid. Weten dat ik geliefd ben en niet alleen, geeft me hoop op een betere toekomst. Iemand helpen op hun dieptepunt, hun glimlach terugbrengen en laten zien dat er een beter leven mogelijk is, vervult me met dankbaarheid.”
Vind je kracht in je geloof?
“Absoluut. Ik ben christen en ik geloof dat God van ons allemaal houdt, ongeacht huidskleur, achtergrond of wie we liefhebben. We zijn allemaal prachtig gemaakt.”
Wat zijn je hoop en dromen voor de toekomst?
“Ik ben dankbaar voor elke dag en voor de mensen in mijn leven. Zodra ik mijn verblijfsvergunning krijg, wil ik een opleiding volgen om counselor te worden voor vrouwen in vergelijkbare situaties. Ik heb mijn tweede interview met de IND gehad en wacht op hun antwoord. Het leven is nu onzeker, maar mijn geloof houdt me gaande.”
Dit artikel verscheen eerder in hello gorgeous #49.
Tekst Leo Schenk Beeld Chris en Marjan
