Midden jaren negentig verklaarde een van mijn buren in Bulawayo, Zimbabwe, dapper en publiekelijk dat hij en zijn vrouw (en later hun kinderen) met hiv leefden. Het was baanbrekend, en hoewel ik nog jong was, herinner ik me hoe moedig en dapper ik dat als kind vond.
Voor de Ndebele, de samenleving waar ik vandaan kom en die nauw verwant is aan de Zuid-Afrikaanse Zulu-etniciteit, is Ubuntu het hart van het bestaan. Ubuntu is de wereldberoemde filosofie die menselijkheid betekent: ik ben, omdat wij zijn. Ik geloof dat het buurtgezin niet met drastische stigmatisering werd geconfronteerd vanwege die filosofie. Stel je voor dat de gemeenschap hen had gemeden, omdat ze dachten dat de ziekte overdraagbaar was zonder seksueel of intraveneus contact! Kijk maar eens naar The Normal Heart (2014), een prachtige film die velen zouden moeten kijken. Die film laat zien hoe hard de vroege jaren tachtig en negentig waren voor mensen met hiv en hoe radicaal heteroseksuele, hiv-negatieve bondgenoten moesten optreden om de gemeenschapssteun te waarborgen die we vandaag de dag hebben. Door de steun van je gemeenschap te voelen, versterk je je innerlijke welzijn.
Levend volgens Ubuntu bied ik zelf lotgenotenondersteuning aan hiv-positieve LHBT+-vluchtelingen in Nederland, via mijn stichting Rainbow Anonymous. Ubuntu leert ons dat ervaring de beste leermeester is, en dat een ervaren persoon kan delen met anderen – namelijk: zijn kennis. Als HR-professional op het gebied van leren en ontwikkelen, en als spreker over diversiteit, gelijkheid en inclusie voor bedrijven, weet ik hoe belangrijk het is om coach-coachee-relaties te hebben, om onze menselijkheid verder te brengen. Nieuwkomers hebben baat bij een buddy die hetzelfde asielpad heeft bewandeld voor steun.
Geleefde ervaringen vormen een groot deel van wie we zijn, en voor mensen met hiv is dat niet anders. Als ik niet had geweten dat onze buren in de vroege jaren negentig positief leefden met hiv, had ik het misschien lastig gehad in 2018, toen ik zelf positief testte. Ondanks dat mijn stichting Rainbow Anonymous heet, zijn prachtige regenbogen nooit bedoeld om onzichtbaar te blijven. Daarom: als ik toevallig ergens een exemplaar van hello gorgeous zie liggen met mijn foto erop, weet ik zeker dat de inhoud iemand zal raken. Het hele gezin van mijn buurman leeft vandaag de dag nog steeds! Goed gedaan, mensen.
Deze column verscheen eerder in hello gorgeous #49.
Tekst Sonny Jermain Beeld Martijn Gijsbertsen
