Ik trap maar meteen de open deur in met een doodgeciteerde quote uit de film Love Actually: “Life is what happens to you while you’re busy making other plans”. Een mierzoete film, die toch deze prachtige wijsheid opleverde. Tenminste, dat dacht ik. Toen ik het voor de zekerheid checkte, bleek hij van John Lennon te zijn, volgens veel inspirational quote-memes in sierlijke letters. Hoewel, weer even later bleek toch weer van niet, want ruim twee decennia voordat Lennon hem gebruikte al stond hij in een magazine, op naam van een zekere Allen Saunders. Logisch dat Jezus-Beatle hem had opgepikt, want het past perfect bij Turn on, tune in, drop out, bij Hair Peace en Instant Karma. Beter dan bij zo’n onbeduidende cartoonist.
Wil ik gaan schrijven over plannen, blijkt het al in de eerste alinea twee keer spaak te lopen. Ironisch toch? Maar hey: ik heb daardoor wél een opening voor mijn stukje. Want zo gaat dat met plannen en daar wilde ik het over hebben.
Nu ik er mee bezig ben, zie ik overal plannen. “Zullen we dit weekend wat leuks gaan doen?”, vraagt een vriendin. “Waar ga je dit jaar met vakantie?”, wil een collega weten die druk bezig is met zijn trouwplannen. Over werk gesproken: één grote meta-planning! Volledig met afspraken dichtgeplande dagen om planningen te bespreken. Is er met al dat geplan nog wel tijd voor toeval of reflectie? Om dat leven, of je vak, je te laten overkomen, zoals de wijsheid suggereert?
Daar lijkt het niet op. De rubriek ‘Spitsuur’ in mijn zaterdagkrant is een ware planningsbingo met altijd veel ‘lijstjes’, ‘efficiënt’, ‘dagindeling’ en ‘tegelijkertijd’. Tegelijkertijd zie ík dan voor me hoe één wisselstoring hun leven verandert in complete chaos. Maar enfin: nergens lees ik in de rubriek iets ongeplands dat lijkt op ‘leven’. Want ook de grote dingen worden al jaren vooruit gepland: studie en carrière, de oudedagsvoorziening annex woonsituatie – “we sparen voor een huisje in Frankrijk” – en natuurlijk kinderen. Alles om later een gelukkig, ontspannen, succesvol mens te zijn. Droombeelden uiteengezet in een Excel-sheet. Wat ze er nooit bij vertellen is hoe die plannen stiekem gaan bepalen wie je bent. Als de werkelijkheid daar hardhandig een wig in drijft, gaat er meer kapot dan een plan.
Om die reden heb ik het extreme plannen wel afgeleerd. Ik had een studie afgerond en was al een paar jaar aan het werk, maar ik moest en zou eindelijk mijn grote droom najagen en een kunstopleiding gaan volgen. Ik zette er alles voor opzij: mijn carrière, mijn geld, al mijn energie en aandacht. Want ik had de vastberadenheid en het talent (zeiden anderen). Ik was er zó mee bezig dat het mijn enige doel werd, mijn identiteit. Maar toen liet het leven zich gelden: mijn idyllische beeld niet bleek te kloppen, weggestopte onzekerheid stak de kop op, er kwam steeds minder uit mijn vingers, dat verergerde mijn onzekerheid weer en zo spiraalde ik naar beneden, en het plan uit elkaar. En omdat ik me daar zo afhankelijk van had gemaakt, was niet alleen mijn plan mislukt. Ik was zelf mislukt.
Dat geldt ook voor die collega die ooit doodleuk tegen mij (vrijgezel) zei dat “iedereen die zegt happy single te zijn, liegt” (niet waar). Zij kon zich niets anders meer voorstellen dan de helft van een stelletje te zijn, dus raad eens wat er gebeurde toen haar relatie uitging? Of de geslaagde manager die dag en nacht werkt en zich helemaal identificeert met haar baan en status: wie is zij als ze plots boventallig blijkt te zijn? Dan moet ik denken aan wat coaches vaak vragen bij negatieve gedachten over jezelf: wie zou je zijn zonder deze gedachte? Ik had die check moeten doen bij mezelf: wie zou ik zijn zonder dit plan, de verwachting een succesvol ontwerper te worden? Misschien had ik me er dan wat minder aan vastgeklampt. En meer aandacht had besteed aan mezelf en het échte leven, want Life is what happens to you if you’re not too busy making other plans.
Deze column verscheen eerder in hello gorgeous #40.
Tekst Bas Timmermans Illustratie Karina Grens
