De boodschap van het internationale congres AIDS 2024 in München was: Put People First! ‘Zet mensen op de eerste plaats’: dat vind ik een treffende uitspraak en het zet mij aan het denken.
AIDS 2024 is internationaal het grootste congres over hiv en aids; ik was erbij tijdens AIDS 2018 in Amsterdam en dat vond ik overweldigend en indrukwekkend. Enerzijds de Nederlandse hiv-zorg, de structurele toegang tot zorg en ook de deelname aan onderzoeken vanuit Nederland in vergelijking met in andere landen, en anderzijds het activisme dat wereldwijde community’s en ngo’s uitstraalden om dit grote verschil tussen de landen voor alle aanwezigen te blijven benadrukken en daarnaar te handelen.
Wij zijn in Nederland allemaal heel trots op de dalende cijfers van mensen die nieuw in zorg komen met een hiv-infectie. De Stichting Hiv Monitoring (SHM) kan ons de afgelopen jaren die dalende cijfers steeds opnieuw laten zien. Vorig jaar hadden we volgens SHM zelfs het laagste aantal nieuwe mensen met hiv in Amsterdam ooit sinds de start van de metingen, en dat nieuws werd breed gedeeld. Soa Aids Nederland schreef in een artikel met de kop “Amsterdam nadert 0 nieuwe hiv-infecties, nu Nederland nog! In 2022 liepen naar schatting nog maar 9 mensen in Amsterdam hiv op.”
Minder nieuwe infecties, dat klopt, en dat is fantastisch. Maar de afname van het aantal infecties is voornamelijk te zien onder bepaalde groepen, met name homoseksuele mannen en mannen die seks hebben met mannen. Als hiv-verpleegkundige in Leiden zie ik jaarlijks meer nieuwe mensen met hiv dan kennelijk in 2022 in heel Amsterdam hiv hebben opgelopen. En ook SHM waarschuwt bij de cijfers over 2022 opnieuw dat hiv steeds vaker (en later) wordt gediagnosticeerd “bij andere mannen en bij vrouwen”. Ik zag en zie in 2022, 2023 en 2024 echt steeds vaker “andere mannen en vrouwen” als nieuwe patiënten.
Vandaar dat ik van de recente oproep van de Verenigde Naties (VN) iets vindt. “De VN roept wereldleiders op niet te verslappen in de strijd tegen hiv (…). Gemiddeld genomen dalen de hiv-cijfers flink, maar in sommige delen van de wereld stijgen ze juist. (…) Hoewel het einde van aids in zicht is, ligt de wereld momenteel niet op koers”, zo vat de VN het rapport van UNAIDS samen. Het bericht wordt afgesloten met de n=n-boodschap en de zin: “Daarnaast is er tegenwoordig een preventiepil op de markt genaamd PrEP, die mensen zonder hiv beschermt tegen een infectie”.
Ik heb zelf het idee dat Nederland nog beter op koers zou kunnen liggen. Want: is iedereen die seks heeft zonder condoom (heeft toch echt iedereen weleens?!) zich bewust van soa-risico, waaronder hiv? Oók “andere mannen en vrouwen”? Nee. Wordt n=n breed uitgedragen en is dat algemeen bekend onder alle inwoners van Nederland (óók onder “andere mannen en vrouwen” en zorgverleners)? Nee. Is PrEP toegankelijk voor iedereen in Nederland? Oók voor “andere mannen en vrouwen”? Nee. Alleen voor “belangrijke groepen”.
Ik maak mij zorgen over “mensen op de eerste plaats” in Nederland: iedere persoon is belangrijk! Oók “andere mannen en vrouwen’. Put People First!
Deze column verscheen eerder in hello gorgeous #48.
Tekst Natasja van Holten Beeld Greg Litwin
