Van publicist Haroon Ali (41) verscheen afgelopen november Spectrum, een interview- en essaybundel over de regenbooggemeenschap. Of liever: over het hele spectrum van seksualiteit en genderidentiteit. Haroon respecteert de generaties vóór hem, pleit voor diversiteit in de breedste zin des woords en waarschuwt voor extremistische groeperingen. Haroon is dit jaar ook een van de ambassadeurs van Pride Amsterdam.
Haroon werd geboren in Alkmaar. Hij groeide op en studeerde in Amsterdam, waar hij ook zijn Master Sociale psychologie behaalde. Er volgde een tweede Master, Journalistiek en media, en tussentijds liep hij stage bij Trouw. Ook deed hij een traineeship bij de Volkskrant, waar hij vervolgens drie jaar in dienst was. Intussen is hij een bekende freelancejournalist – ook voor de Volkskrant – en publicist. Zijn boek Half over in het Westen opgroeien tussen twee culturen en zijn botsende identiteiten, als ‘Pakistaans-Nederlandse queer ex-moslim’, kwam uit in 2020. En in november 2023 verscheen Spectrum. Ondertitel: De regenbooggemeenschap in de 21ste eeuw.
Beeld Martijn Gijsbertsen
Vogels van zeer divers pluimage
Spectrum kwam voort uit een interviewserie die in 2021 en 2022 verscheen in de Volkskrant onder de noemer Alfabetsoep. De gesprekspartners waren vogels van zeer divers pluimage die met elkaar gemeen hadden dat ze ‘anders’ zijn, of eigenlijk: qua gender en/of seksualiteit buiten de norm vallen. Haroon: “Meestal komen queer personen in het nieuws als er iets ergs is gebeurd, als slachtoffers van geweld of intimidatie. Of als er een aanleiding is, zoals de Pride. Dat wilde ik anders doen: ik wilde ze gewoon door het jaar heen portretteren. Via terugkerende levensvragen als: hoe was je coming-out, waar haal je voldoening uit of wat voor werk doe je?”
Potentieel dodelijke ziekte
Deze twintig interviews hebben in Spectrum een plaats gekregen tussen tien langere (thema-) hoofdstukken. Daarin komen prominente LHBT+-activisten aan het woord, die samen met Haroon grotere onderwerpen duiden die queer personen in de eenentwintigste eeuw bezighouden. Een van die vragen is: hoe dichten we de generatiekloof in de regenbooggemeenschap? Die vraag is om meerdere redenen interessant, al was het maar omdat Haroon erin is geslaagd voor zijn interviewserie personen van verschillende generaties voor de microfoon te krijgen. Een groot deel daarvan heeft de aidsepidemie van halverwege de jaren tachtig niet van nabij meegemaakt. Was er volgens Haroon toen misschien meer solidariteit binnen de regenboogfamilie dan nu? Vanwege de grauwsluier van een potentieel dodelijke ziekte die over de community heen hing? “Dat weet ik niet. Ik was er niet bij. Ik ken alleen de verschrikkelijke verhalen van mensen die tientallen vrienden kwijtraakten. Zelf idealiseer ik de jaren zeventig een beetje, moet ik bekennen. Door de muziek, de kledingstijl, de geile disco’s met geile mannen, maar vooral omdat de angst voor seks toen nog niet bestond. Weer anderen hebben dat met de late jaren tachtig en vroege jaren negentig, toen de Roxy en de iT nog bestonden. Vaak volgt daarna dan de uitspraak: ‘Ja, toen kon je nog hand in hand over straat lopen met je vriendje.’ Nou ja: misschien zegt elke generatie wel dat vroeger alles beter was.”
Beeld Martijn Gijsbertsen
Heteronormatief bestaan
Toen Haroon de scene begon te ontdekken, merkte hij al snel dat die werd gedomineerd door witte gay mannen. “Dat is op zich begrijpelijk. Zij hebben ook in grote mate onze rechten bevochten, iconische evenementen zoals Pride gecreëerd en de uitgaansgelegenheden opgericht waar we nu nog steeds heengaan. Ik heb daar veel respect voor, maar de scene was nou niet bepaald divers. Dat is nu natuurlijk anders: de regenboogfamilie bestaat uit mensen van kleur, man, vrouw, trans, non-binair, met of zonder beperking, noem maar op. Een coming-out is voor velen nu makkelijker dan vroeger. Maar let op: dat geldt alleen voor seksualiteit. Bij homo of lesbisch kunnen veel ouders en familieleden zich nog iets bij voorstellen. En dan kun je alsnog een heteronormatief bestaan leiden, door bijvoorbeeld te trouwen en kinderen te krijgen. Althans, die acceptatie zie je vooral in Nederlandse gezinnen. Maar kom je uit de kast als non-binair of trans, dan snappen familieleden daar vaak niets van, of ze schamen zich voor de genderexpressie van hun kind.”
Inhaalslag
Genderdiverse mensen hebben nu de grootste moeilijkheden, stelt Haroon. Hun levens veranderen vaak ook drastischer dan als je een cisgender homo of lesbienne bent. Deze mensen beginnen een hormoonbehandeling of ondergaan zelfs een geslachtsveranderende operatie. Hun genderexpressie kan ook voor onbegrip zorgen op de werkvloer. Als community moeten we nu een inhaalslag maken om deze groep te beschermen. “Maar ja, wat zie je momenteel: dat er in de Tweede Kamer geen meerderheid is voor de verruiming van de Transgenderwet, waardoor je zonder tussenkomst van een deskundige in je paspoort je geslacht kunt veranderen. Trans- en non-binaire personen worden meer gediscrimineerd dan andere queer personen. En vanuit de maatschappij, denk aan rechts-extremistische partijen en orthodox gelovige groepen, bestaat richting non-binaire en trans personen de meeste weerstand. Wij, cis-gender homo’s en lesbiennes, zouden daar wel eens wat meer bij stil mogen staan en voor ze op mogen komen. Dat geldt trouwens ook voor steun aan queer personen met een fysieke of verstandelijke beperking.”
Beeld Martijn Gijsbertsen
Gure, neoconservatieve wind
Haroon waarschuwt voor extremistische groeperingen en haalt er een quote bij uit Spectrum. COC-directeur Marie Ricardo zegt daarin dat zulke clubjes te simplistisch denken. “Die denken dat alle problemen van LHBT+-personen worden veroorzaakt door mensen met een migratieachtergrond. Dat is fundamenteel onjuist […]. Als we kijken naar de cijfers zien we dat de afwijzing van queer mensen onder twee groepen het grootst is: Marokkaanse Nederlanders en gereformeerde Nederlanders. Maar wie hebben daar het meeste last van? Dat zijn LHBT+-personen met een Marokkaanse of gereformeerde achtergrond. […] En laten we realistisch blijven. Want er is een veel grotere kans dat je als queer persoon in elkaar wordt geslagen door een witte Nederlander.” Er waait een gure, neoconservatieve wind in Nederland, aldus Haroon. “Ik hoop dat iedereen binnen de regenbooggemeenschap dat inziet en daartegen een vuist maakt. We winnen die strijd niet als allerlei subgroepjes binnen de community elkaar de hersens inslaan.”
Dit artikel verscheen eerder in hello gorgeous #47.
Tekst Norbert Splint Beeld Martijn Gijsbertsen
Lees hier onze recensie van Spectrum door Liza van den Dijssel
