Het wordt door veel mensen met hiv, ondanks de wellicht goede bedoelingen, als onhandig en ongepast ervaren. Alleen al het woord ‘besmet’ is voor sommigen tenenkrommend. Hoe ga jij om met deze taboevraag?
‘Ik had het gevoel dat ik moest bewijzen dat ik onschuldig ben.’
Mirjam (44)
‘Aan de ene kant begrijp ik de vraag goed. Ik vind het een heel menselijke vraag die voortkomt uit nieuwsgierigheid, maar ook voor een deel uit angst. Je hoort ze denken: je bent geen sekswerker en ook geen drugsgebruiker. Die etiketten kunnen ze niet op mij plakken en dan komt hiv toch wel heel erg dichtbij. Als ik het heb, kunnen zij het ook krijgen. Dat is beangstigend en confronterend en daardoor heb ik begrip voor de vraag.
Anderzijds vind ik het ontzettend fijn als die vraag juist niet gesteld wordt. Dan ervaar ik dat er niet wordt geoordeeld. Want het komt soms toch wel over als: ben je schuldig of onschuldig? In plaats daarvan is de interesse in hoe het met mij gaat en wat hiv voor mij betekent veel belangrijker. De schuldkwestie speelt geen enkele rol. Ik heb ook borstkanker gehad en ken het verschil. Niemand vraagt hoe ik dat heb gekregen. Hiv is voor veel mensen ingewikkelder om op te reageren.
Veel mensen met hiv hebben in het begin last van zelfstigma dat gepaard gaat met schuld en schaamte. Het is echt een proces waar je doorheen moet. Ook ik verdedigde me en had het gevoel dat ik moest bewijzen dat ik onschuldig ben. Dan ging ik uitleggen dat iedereen weleens onbeschermde seks heeft. Achteraf voelde ik me altijd ontrouw aan mezelf. In feite is het toch een directe vraag naar je seksleven en ik bepaal graag zelf óf en wanneer ik hierover praat.
Het heeft best een tijd geduurd voordat ik ontdekte hoe ik hiermee om wilde gaan, maar op een gegeven moment heb ik het besluit genomen dat ik geen verantwoording meer wilde afleggen. Ik voel er geen schaamte of schuld meer bij, ik doe wat ik doe in mijn leven en maak mijn eigen keuzes. Zo voelt het passender voor mij.’
‘Mensen willen graag weten of ze medelijden met je moeten hebben.’
Alexander (46)
‘Of ik antwoord op de vraag geef, hangt af van wie het vraagt. Als ik de indruk krijg dat het een impertinente, nieuwsgierige vrager is, ga ik niet op de vraag in. Als ik het gevoel krijg dat iemand oprecht geïnteresseerd is, geef ik wel eerlijk antwoord. Dat gaat puur op instinct. Als mijn stigmaradar uitslaat dan zeg ik dat dit privé is of stel een tegenvraag. Waarom wil iemand dit weten en waarom vindt deze persoon het van belang? Op het moment dat mensen me dat niet goed kunnen uitleggen, weet ik dat ik er goed aan doe om het niet te vertellen. Ik ben niet op de wereld om ieders nieuwsgierigheid te bevredigen.
De werkelijke gedachte achter zo’n vraag is vaak of je wel of niet schuldig bent aan het feit dat je hiv-positief bent geworden. Mensen willen graag weten of ze medelijden met je moeten hebben.
Of juist niet, omdat je het onveilig hebt gedaan of drugs hebt gespoten. Of je aan een dergelijke categorisering meewerkt en je in een hokje laat plaatsen, ligt geheel aan je eigenwaarde en zelfbeeld. Je moet je er bewust van zijn wat mensen werkelijk vragen en waarom ze dat willen weten. Zelf heb ik nooit de behoefte gehad om die vraag te beantwoorden vanuit het gevoel dat ik zelf verantwoording zou moeten afleggen.
Ik ben iemand die snel zijn ervaringen en gevoelens met mensen deelt en ik heb geleerd mijn schroom te verminderen door er vaak over te praten. Ik wil ook niet paranoïde zijn, omdat niet iedereen met die schuldvraag in het achterhoofd zit. Sommige mensen zijn gewoon oprecht geïnteresseerd en willen meer weten over wat er precies is gebeurd. Niet iedere vraag die wordt gesteld is dus per definitie een impertinente vraag.’
Lees de rest in hello gorgeous #9
Tekst Marcel Verhagen Fotografie Henri Blommers
