Sorab Roustayar (36) is een van de drijvende krachten achter het collectief Queer Amsterdam, een van de twee organisatoren van de Queer en Pride in Amsterdam. De organisatie streeft naar een inclusieve Pride. “De meest kwetsbare groepen zichtbaarheid bieden en zeggenschap geven. Dat is wat we willen.”
Sorabs gezicht licht voor een zoveelste keer op als hij vertelt over een van de vele ‘parels’ tijdens de eerste week van de Amsterdamse Pride. Op de donderdag zal een zwembad drie uur lang volledig ter beschikking worden gesteld aan trans personen. De activiteit wordt georganiseerd door TranScreen, dat zich inzet voor trans personen en genderdiversiteit. Een prachtig en broodnodig initiatief, aldus Sorab. “De trans-community is een van de gemarginaliseerde groepen waar Queer Amsterdam een platform aan wil bieden. Zoiets simpels als zwemmen klinkt misschien suf, maar voor veel trans personen is het enorm spannend.” Jezelf letterlijk blootgeven kan je trans zijn voor anderen zichtbaar maken. “Door hun nu de mogelijkheid te bieden om te zwemmen in een veilige omgeving, verlaag je de drempel om ook op andere momenten naar het zwembad te gaan.”
Pride te commercieel
De ruimte bieden aan kwetsbare en weinig zichtbare groepen binnen de LHBT+-gemeenschap: het is een van de belangrijkste doelstellingen van Queer Amsterdam. Dat het dit jaar voor het eerst één week van de nu twee weken durende Pride mag organiseren – Stichting Pride Amsterdam neemt de andere week voor haar rekening – had Sorab niet verwacht. Grassroots LHBT+-organisaties als Reclaim Our Pride en Black Pride, de voorlopers van Queer Amsterdam, werden in eerste instantie niet gehoord. “Deze groepen waren kritisch over de invulling van Pride en de top-down-benadering van Pride Amsterdam. De Pride was te commercieel geworden. Een deel van de gemeenschap voelde zich niet vertegenwoordigd. Het moest vooral een feestje zijn. Er was te weinig ruimte voor activisme.” Toen uit een onderzoek van de NOS bleek dat deze kritiek door veel LHBT+’ers werd gedeeld, ontstond er ruimte voor een gesprek. Sorab, die betrokken was bij Reclaim Our Pride, besloot met tien anderen de gemeente en de gemeenteraad te benaderen. De boodschap? Wij willen meepraten over de invulling van Pride én mee organiseren. Tot hun verbazing gingen een meerderheid van de gemeenteraad en de verantwoordelijke wethouder daarin mee.
Beeld Chris en Marjan
Beste intenties
De gesprekken en onderhandelingen die daarop volgden waren niet makkelijk. “We moesten heel veel uitleggen. Dat wij er niet aan twijfelden dat de mensen die bij Pride Amsterdam werkten dat met de beste intenties deden. Dat we echter wél vonden dat ze op een te grote afstand van de community stonden. Ze hadden het monopolie op het organiseren van Pride, maar geen flauw idee wat er zoal speelde.” Als voorbeeld noemt Sorab het ontstaan van Black Pride (voorheen Pride of Color), een organisatie voor LHBT+-ers van kleur die zich ten tijde van de Black Lives Matter-protesten in 2020 afsplitste van Pride Amsterdam. Een stap die volgde na interne kritiek dat de groep ‘te politiek’ was. Het is een kritiek die miskent wat er onder zwarte LHBT+’ers speelt, stelde Queer Amsterdam.
Elkaar aanvullen
Sorab wil ervoor waken dat hij niet alleen kritiek uit op Pride Amsterdam. Dat zou ook onterecht zijn. “Ze verdienen alle lof voor het feit dat ze het gesprek met ons zijn blijven voeren, ook al was dat confronterend en moeilijk. Dat siert ze.” Toch duurde het even voordat er een constructie lag voor de organisatie en invulling van Pride waar iedereen achter kon staan. “De wethouder wilde graag dat we als één organisatie aan de slag gingen. Toen hebben wij gezegd: we willen náást elkaar bestaan, op gelijkwaardige voet. Dat heeft ook te maken met de doelgroepen die wij, als Queer Amsterdam, willen bereiken, en de doelgroepen die Pride Amsterdam bereikt. Daar zit deels overlap in, maar deels ook zeker niet. Door naast elkaar te bestaan kunnen we ervoor zorgen dat de vele stemmen binnen de LHBT+-gemeenschap gehoord worden en zeggenschap krijgen. Wij concurreren niet met elkaar, maar vullen elkaar aan.” Om die reden werd uiteindelijk besloten tot een twee weken durende Pride. De activiteiten van zaterdag 22 juli tot en met vrijdag 28 juli zullen georganiseerd worden door Queer Amsterdam, met de Pride Walk en een daaropvolgend Queer Fest als startschot. Op zaterdag 29 juli volgt het Milkshake-festival. De zes dagen daarna worden georganiseerd door Pride Amsterdam. De Pride wordt op zaterdag 5 augustus afgesloten met de Canal Parade.
Beeld Chris en Marjan
Activiteiten uitspreiden
Voor Queer Amsterdam staan veelstemmigheid en zeggenschap centraal. Het nodigde daarom de gehele LHBT+-gemeenschap uit om zelf met voorstellen te komen voor de invulling van het Pride-programma. Activiteiten waar Queer Amsterdam vervolgens in faciliteert. Daarbij gaat speciale aandacht uit naar gemarginaliseerde groepen. “Denk aan sekswerkers, trans personen, LHBT+’ers van kleur, vluchtelingen en ongedocumenteerden.” Daarnaast wil de Pride-organisatie zoveel mogelijk het centrum uit en de activiteiten uitspreiden over de verschillende stadsdelen. “We willen laten zien dat er in de hele stad draagvlak bestaat voor Pride. Tegelijkertijd willen we dat draagvlak versterken. We willen het stigma doorbreken dat inwoners van bijvoorbeeld Nieuw-West en Zuidoost (stadsdelen waar een groot deel van de bevolking een migratieachtergrond heeft, red.) per definitie anti-homo zijn.” Daarom zullen op de eerste zondag van Pride de burgemeester en wethouders ‘stadsdeelhubs’ openen in verschillende culturele centra. Deze hubs moeten leiden tot nieuwe gesprekken en daarmee tot meer verbinding tussen LHBT+’ers en de diverse bevolkingsgroepen in de stad. “Door de dialoog met deze groepen aan te gaan, zorgen we voor wederzijdse verbondenheid en begrip. Ik had laatst een prachtig gesprek in het Bijlmerparktheater in Zuidoost. Over hoe mooi het zou zijn om de verschillende gemeenschappen bij elkaar te brengen en een échte dialoog te hebben via theater, dans, muziek, festivals, door samen te eten. Om dan ook juist de moeilijke gesprekken te hebben, want het zal echt niet allemaal rooskleurig zijn. Laat Pride een middel zijn om al deze gemeenschappen aan elkaar te verbinden.”
Toegang gratis
Gedurende de week zullen ook andere thema’s in de spotlight staan. Van sport en sekswerk tot internationale solidariteit. Op de donderdag en vrijdag is er een nachtprogramma. “Queer initiatieven uit het nachtleven als X3, Club Transmission en Los Angles organiseren het openingsfeest in Garage Noord. The Fite Qlub geeft een sekspositief feest en Bar Bario, Pamela en Lesbique organiseren een slotfeest.” Glunderend vertelt Sorab dat de toegang tot verreweg de meeste evenementen gratis zal zijn, hoewel enkele – zoals evenementen in kanaal40 en Garage Noord – vanwege hoge organisatiekosten wél entree zullen vragen. “Door de toegang tot de meeste evenementen gratis te maken, houden we Pride toegankelijk voor iedereen.”
Beeld Chris en Marjan
Het land in
Vanuit een deel van de LHBT+-gemeenschap klonk er de afgelopen maanden kritiek op het betrekken van Queer Amsterdam als tweede organisator van de Pride. In hoeverre biedt het ruimte aan een vooral oudere groep homo’s die zich niet of minder herkent in de opzet van het Pride-programma? Sorab benadrukt dat iedereen welkom is, ongeacht iemands identiteit. Tegelijkertijd vraagt hij ook om begrip. “Je moet beseffen dat Pride de afgelopen decennia vooral heel veel ruimte heeft geboden aan juist deze groep van oudere, overwegend witte homomannen. Wij zeggen nu: deel die ruimte met andere groepen binnen onze gemeenschap, ga een beetje opzij zodat wij náást jullie kunnen staan. Natuurlijk horen ook de cisgender witte homomannen bij de gemeenschap. Wees dus vooral welkom op onze evenementen! Samen staan we immers sterker.” Wat Sorab ten slotte nog wil meegeven is dat er ook aandacht zal zijn voor LHBT+’ers buiten Amsterdam. “We gaan het land in om kunstwerken en verhalen te verzamelen, om tentoon te stellen op allerlei plekken. Het zou mooi zijn als de Pride in Amsterdam kan bijdragen aan meer acceptatie elders. We zien nog steeds dat de suïcidecijfers onder trans en non-binaire personen bizar hoog zijn. Dat LHBT+-jongeren gepest worden, dat velen in onze gemeenschap sociaal geïsoleerd zijn of zich niet veilig voelen bij de lokale sportclub. Het zou geweldig zijn als de Pride ook onder LHBT+’ers buiten Amsterdam kan bijdragen aan een gevoel van empowerment. Daar doen we het voor.”
Dit artikel verscheen eerder in hello gorgeous 43.
Tekst Rick Meulensteen Beeld Chris en Marjan
