“Drag doen werkt bevrijdend. Probeer het eens!’” Drag queens Jennifer Hopelezz en Hoax LeBeau weten waar ze het over hebben. Een gesprek over persoonlijke ontwikkeling, activisme en impact. “In drag de deur uitgaan is een protestactie.”
Of ik al eens eerder in Club Church ben geweest? We hebben afgesproken bij de befaamde gay cruise club in de Amsterdamse Kerkstraat. Eigenaar: Jennifer Hopelezz. Enigszins beschaamd beken ik haar en Hoax LeBeau dat het er nog nooit van is gekomen. De bekentenis wordt ontvangen met een brede glimlach. “Heb je tijd voor een korte rondleiding?”, klinkt het opgewekt. Terwijl we snel een rondje doen krijg ik vol enthousiasme te horen wat de club allemaal biedt en waar de club voor staat: een veilige en sekspositieve vrijhaven waar alles kan.
Eerste keer
De hartelijkheid, de passie en de openheid waarmee ik word begroet: het is tekenend voor deze twee drag-iconen. De afgelopen jaren zijn ze uitgegroeid tot boegbeelden binnen de Nederlandse dragscene. Onverschrokken zakenvrouwen en activisten met een lange staat van dienst. Voor Jennifer lag de bakermat van haar drag in Australië, waar ze vandaan komt. “De Sydney Gay and Lesbian Mardi Gras was de eerste keer.” Het kreeg in 2001 een vervolg op Hartjesdag, een eendaags festijn op de Amsterdamse Zeedijk. “Ik was 37 toentertijd. Al mijn vrienden die samen met mij in drag zouden gaan, zegden af. Stond ik daar in mijn eentje in een jurk.” Het smaakte desalniettemin naar meer. Hoax was 24 toen ze in 2010 terechtkwam op een drag-themafeest. “Mijn eerste draglook bestond uit een H&M-jurkje, een pruik van de feestwinkel en wat oogschaduw en lippenstift van de Hema”, zegt ze lachend. Ze werd er gelijk gespot door een party-planner. “Of ik niet in drag aan de deur wilde staan bij Disco Total in Club Up?” Het antwoord was een volmondig ja. Een drag-carrière was geboren.
Foto Chris en Marjan
Dikke middelvinger
Voor beide queens was het van het begin af aan al duidelijk dat drag meer was dan een simpele ‘verkleedpartij’. Hoax: “Drag is een enorme punk-kunstvorm. Je schopt aan tegen sociale conventies over gender, over mannelijkheid en vrouwelijkheid. Ik geef ermee uiting aan een kant van mezelf die ik vroeger nooit de ruimte heb gegeven en kón geven. Ik heb een achtergrond in theater. Als jonge acteur was ik altijd de heteroseksuele geliefde en moest ik een masculiene vorm geven aan elk karakter dat ik speelde. Ik kreeg commentaar als ik te vrouwelijk deed. Drag is een dikke middelvinger tegen dat soort opmerkingen. Te vrouwelijk? Hier, ik gooi er nog een schepje bovenop!” Ook voor Jennifer was drag een manier om een andere kant van zichzelf te laten zien. “Ik hield mijn vrouwelijke kant tegen. In drag laat je dingen los. Ik ben dan niet meer de verlegen Richard. Het geeft je de kans om anders naar jezelf te kijken.”
Vergeleken met de tijd dat Jennifer en Hoax met hun drag begonnen is de Nederlandse drag community nu een flink stuk groter. Jennifer: “Twintig jaar geleden was er nog niet een gemeenschap. Er waren wel een paar individuele drag queens, maar niets gezamenlijks.” Sindsdien is er veel veranderd. Jennifer en andere drag queens richtten eigen huizen op, spreekwoordelijke ‘drag families’. Drag zien zorgde in de loop der jaren voor drag doen, vult Hoax aan. “Door optredens leerden steeds meer queens elkaar kennen. Langzamerhand groeide er een gezamenlijke niche. Dat zorgde ervoor dat men ook comfortabeler werd met hun eigen drag en er nieuwe inspiratie werd opgedaan.”
Foto Chris en Marjan
De barricades op
Drag queens spelen met gender en dat schuurt met bestaande opvattingen over mannelijkheid en vrouwelijkheid. Drag is daarmee bij voorbaat een daad van activisme, vindt Hoax. “Elke keer als je in drag de deur uitgaat, houd je een protestactie tegen de bestaande ideeën over wat een man of vrouw wel of niet hoort te zijn.” Jennifer is het daar niet bij voorbaat mee eens. “In drag de straat opgaan roept altijd iets op. Maar is het activisme? Voor mij gaat activisme om het woordje act. Iets doen. De barricades op.” Voor de Australische queen is haar drag onlosmakelijk verbonden met dat soort activisme. Gekscherend: “Ik ben heel slecht in playbacken en in dansen dus ik moest wel iets anders doen.” Wat begon met optredens tijdens Love Dance in Paradiso, een benefiet voor het Aidsfonds, werd gevolgd door talloze andere vormen van activisme. Van een gooi naar het Nachtburgemeesterschap om Amsterdam meer sekspositief te maken, tot de barricades op om PrEP breed beschikbaar te maken. De laatste jaren is daar de strijd tegen discriminatie bijgekomen, nadat Jennifer en andere queens meerdere keren geweigerd werden door taxichauffeurs. Een strijd waar de Australische zich in het begin wat ongemakkelijk bij voelde. “Ik vind het lastig om een slachtoffer te zijn. Als ik niet in drag ben, heb ik ook weinig met discriminatie te maken. Dan zit ik in mijn veilige gay bubble. Als Jennifer drong het pas echt tot me door hoe het is om gediscrimineerd te worden.” Dat maakte haar pissig. En: ze liet het er niet bij zitten. Samen met andere queens ging ze het gesprek aan met taxibedrijven TCA en Uber. Met succes. Zo kent de Uber-app in Nederland nu een discriminatieknop: “Een wereldwijde primeur!”
Fantasie
Volgens Hoax is het overdragen van een activistische boodschap sowieso makkelijker als je in drag bent. “Mensen zijn dan meer geneigd om naar je te luisteren. Ze pikken sneller wat je te zeggen hebt. Ik denk dat dat komt doordat je een fantasie bent. Je geeft een performance. Dat is veiliger voor mensen dan als je zonder make-up, zonder een ‘masker’, een boodschap verkondigt.” Dat kan er echter ook voor zorgen dat de boodschap minder serieus wordt genomen. “Dat is ook de reden waarom we in De Diva in Mij soms doelbewust niét in drag te zien waren.” In dat tv-programma gaven Hoax en drag-collega’s Envy Peru en Lady Galore vrouwen een make-over. “Voor sommige serieuze gesprekken was het goed dat er geen masker tussen zat.” Net als Jennifer is Hoax er niet vies van om de barricaden op te gaan. Ze ziet activisme dan ook als een morele plicht. “Mijn twee moeders hebben me enorm feministisch opgevoed. Als ik ergens een positieve bijdrage aan kan leveren door iets te zeggen of te schrijven, dan doe ik dat met alle liefde.”
Foto Chris en Marjan
Zakelijk
Voor beide queens geldt dat hun activisme nauw verbonden is met dat wat ze op zakelijk gebied hebben opgebouwd. Hoax is een van de eigenaars van The Drag Agency, de eerste talent agency voor drag queens in Nederland. Jennifer is niet alleen eigenaar van Club Church maar ook van Sauna Nieuwezijds, de enige gay sauna in Amsterdam. Dat beide plekken inmiddels stevig geworteld zijn in de stad, heeft heel wat voeten in de aarde gehad. “Heb je een sekspositief bedrijf of ben je een sekswerker? Dan willen banken geen zaken met je doen. Dan is het zelfs moeilijk om een hypotheek te krijgen voor een huis.” Met The Drag Agency wil Hoax voor drag queens de juiste randvoorwaarden scheppen zodat zij zich volledig op hun eigen drag kunnen focussen. Daarmee hoopt ze een bijdrage te leveren aan het verheffen van drag als kunstvorm.
Toekomst
De vraag wat de toekomst van drag activisme zal zijn of zou moeten zijn, blijkt een lastige. Hoax wil zich verre houden van een gesprek over wat drag queens wel of niet zouden moeten doen. “Dat mag elke queen lekker helemaal zelf weten.” Haar eigen activistische vuur is in ieder geval nog lang niet gedoofd. Dat activisme beperkt zich niet alleen tot thema’s die spelen binnen de LHBT+-gemeenschap. “Ik ben ambassadeur voor de Ik Verdien Meer-beweging, die strijdt tegen de enorme loonkloof tussen mannen en vrouwen. Een drag queen tussen alleen maar vrouwen. Het onderwerp heeft niets met drag te maken, maar het gaat me wel na aan het hart.” Jennifer ziet nog een wereld te winnen als het gaat om PrEP-beschikbaarheid. “Er staan momenteel tweeduizend mensen op de PrEP-wachtlijst van de GGD. Mensen willen zichzelf beschermen tegen hiv. Ik snap niet waarom Nederland het hun dan zo moeilijk maakt.”
Dit artikel verscheen eerder in hello gorgeous #42.
Tekst Rick Meulensteen Fotografie Chris en Marjan
